Xử vụ VN Pharma, lộ ra nhiều chuyện ‘động trời’

Ngày 24-9, TAND TP.HCM mở phiên sơ thẩm lần hai vụ buôn bán thuốc chống ung thư giả tại Công ty cổ phần VN Pharma. Bị cáo Nguyễn Minh Hùng (nguyên chủ tịch, tổng giám đốc VN Pharma), Võ Mạnh Cường (nguyên giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hàng hải quốc tế H&C) bị truy tố với vai trò chủ mưu, cùng 10 bị cáo đồng phạm giúp sức. Các bị cáo bị xét xử theo khoản 4 Điều 157 BLHS về tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh (khung hình phạt đến tử hình).

Thứ trưởng và nhiều người liên quan vắng mặt

Theo cáo buộc, bị cáo Hùng đặt mua một số loại thuốc tân dược, trong đó có thuốc H-Capita 500 mg Caplet chữa bệnh ung thư. Ông Hùng và Cường đã bàn bạc, thỏa thuận để Công ty VN Pharma làm thủ tục nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500 mg về Việt Nam, để tại kho của công ty. Để được Cục Quản lý dược thẩm định, cấp phép, cả hai đã cùng các đồng phạm thực hiện hàng loạt hành vi sai phạm…

Tại phiên tòa lần này, nhiều người liên quan, người làm chứng (trong 181 người được tòa triệu tập) vắng mặt, trong đó có ông Trương Quốc Cường (thứ trưởng Bộ Y tế, thời điểm vụ án xảy ra ông Cường là cục trưởng Cục Quản lý dược). Chủ tọa cho rằng những người liên quan, người làm chứng vắng mặt có đơn và lời khai đầy đủ nên việc xét xử không bị ảnh hưởng.

Đáng chú ý, trước khi chuyển sang phần xét hỏi, chủ tọa phiên tòa có lưu ý: “Hồ sơ vụ án có một số tài liệu đóng dấu mật, tuyệt mật. Những người nào sử dụng tài liệu này phải chú ý, còn ai cố tình làm lộ bí mật sẽ bị xử lý theo quy định”. Theo đó, các tài liệu mật chưa từng được nhắc đến trong các phiên xử trước và quá trình điều tra bổ sung vụ án.

Đại diện VKS tại phiên xử đề nghị bổ sung tư cách tham gia tố tụng đối với Công ty VN Pharma. VKS cho rằng VN Pharma tham dự phiên tòa vừa là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, vừa là bị hại. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng trong vụ án này, tòa không xác định ai là bị hại. Công ty VN Pharma chỉ tham gia phiên tòa với tư cách người có quyền, nghĩa vụ liên quan.

Đối với yêu cầu triệu tập điều tra viên của luật sư, HĐXX xét thấy nếu trong quá trình xét xử, cần thiết sẽ triệu tập.

“Đến phiên tòa phúc thẩm mới biết mình sai”

Ra tòa, bị cáo Hùng xanh xao, tiều tuỵ. Được biết do bị cao huyết áp nên sức khỏe và trí nhớ bị cáo Hùng có phần giảm sút. Hùng nói nhận thức rất rõ về sai phạm của mình trong việc làm thủ tục xin cấp phép nhập thuốc theo cáo buộc, chỉ mong muốn vụ án khép lại, chấp hành hình phạt và sớm về với gia đình.

Bị cáo này trình bày: “Trước đó công ty bị cáo đã mua một lô thuốc nội có thành phần khá giống với thuốc H-Capita 500 mg và số thuốc này được tiêu thụ rất nhanh nên bị cáo mới quyết định nhập lô thuốc H-Capita 500 mg. Bị cáo Cường đã tới công ty chào hàng lô thuốc H-Capita 500 mg với giá 0,9 USD/viên. Cường cung cấp giấy chứng nhận lưu hành tự do của thuốc H-Capita 500 mg Caplet và giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc do Bộ Y tế Canada cấp cho Công ty Helix Pharmaceuticals Inc là bản chính và được hợp thức hóa lãnh sự Việt Nam tại Canada. Đồng thời, bị cáo Cường cũng cung cấp thuốc mẫu, hình ảnh nhà máy tại Canada nên bị cáo hoàn toàn tin tưởng. Tuy nhiên, bị cáo không có căn cứ đối chiếu, kiểm định lại”.

Do các giấy tờ Cường cung cấp không đủ để làm thủ tục gửi Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) nên Hùng đã chỉ đạo cấp dưới là Phan Xuân Thiện (phó tổng giám đốc), Bùi Ngọc Duy (phó trưởng phòng phụ trách) liên hệ dược sĩ Phạm Văn Thông viết hồ sơ kỹ thuật thuốc H-Capita 500 mg Caplet gồm có “tiêu chuẩn, phương pháp kiểm nghiệm thuốc và hướng dẫn sử dụng tiếng Việt” với giá thỏa thuận là 2.000 USD để hợp thức đủ hồ sơ nộp cho Cục Quản lý dược.

Tiếp đó ông Thông đã dựa vào thành phần, công thức thuốc ghi trên giấy chứng nhận lưu hành tự do và đối chiếu dược điển của Mỹ để viết hồ sơ kỹ thuật tiêu chuẩn, phương pháp kiểm nghiệm thuốc và hướng dẫn sử dụng tiếng Việt. Sau khi viết xong, Thông chuyển qua cho Duy đóng dấu Công ty Helix Canada trên hồ sơ để nộp cho Cục Quản lý dược thẩm định, cấp giấy phép nhập khẩu.

Theo Hùng, do chờ Công ty Helix Canada cung cấp quá lâu nên mới thuê dược sĩ Thông viết tiêu chuẩn, phương pháp kiểm nghiệm thuốc và hướng dẫn sử dụng tiếng Việt. “Lúc thuê dược sĩ Thông thì bị cáo không biết việc làm của mình là sai trái, tới phiên tòa phúc thẩm lần trước thì mới nhận thấy những sai phạm của mình. Khi xin giấy phép của Cục Quản lý dược thì bị cáo không biết rõ quy định của pháp luật” - bị cáo Hùng phân trần.

Thuốc giả chưa ra thị trường

HĐXX đặt vấn đề: Tại sao Công ty Helix Canada là nhà sản xuất dược nhưng thiếu tiêu chuẩn, phương pháp kiểm nghiệm thuốc và hướng dẫn sử dụng tiếng Việt? Bị cáo Hùng cho biết bản thân thiếu hiểu biết về Luật Dược nên đã để xảy ra sơ sót trong quá trình làm hồ sơ xin cấp giấy phép nhập khẩu thuốc.

Bị cáo Hùng cũng khai: “Thuốc H-Capita là thuốc bắt buộc bán theo chỉ dẫn của bác sĩ, để có thể chuyển thuốc này vào các cơ sở y tế thì phải qua đấu thầu. Để tham gia đấu thầu thì bị cáo để công ty con do bị cáo thành lập đứng ra đấu thầu vào bệnh viện Trưng Vương với giá 1,4 USD/viên”.

Đáng chú ý, cựu chủ tịch VN Pharma cho biết khi thị trường có thông tin sản phẩm này không đạt chất lượng thì bị cáo đã yêu cầu dừng cung cấp sản phẩm ra thị thường, đồng thời gửi mẫu qua Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM để tiến hành kiểm nghiệm chất lượng thuốc. Tuy nhiên, Viện Kiểm nghiệm trả lời do lô thuốc chưa có chất chuẩn nên không có căn cứ để kiểm nghiệm. Sau đó bị cáo chỉ đạo Phan Thị Cẩm Loan mua chất chuẩn nhưng việc bị cáo Loan mua được chất chuẩn hay không thì bị cáo không rõ.

Tiếp đó bị cáo có chỉ đạo Nguyễn Trí Nhật lập hồ sơ gửi A83 Bộ Công an để hỗ trợ làm rõ thông tin về lô thuốc. Đồng thời, bị cáo chuẩn bị thủ tục đi Canada để xác minh nhà máy Công ty Helix Canada nhưng chưa kịp xuất cảnh thì bị công an bắt tạm giam…

Hôm nay 25-9, phiên tòa tiếp tục với phần xét hỏi.

Chuyển tội danh từ đấu tranh của báo chí

Kết luận giám định số 31 ngày 22-4-2015 của Hội đồng giám định Bộ Y tế đã kết luận: Lô thuốc có nhãn mác thuốc H-Capita 500 mg Caplet có chứa 97,5% hoạt chất Capecitabine là thuốc kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người…

Ban đầu các bị cáo bị khởi tố, truy tố và xét xử về tội buôn lậu. Chính nhờ kết luận giám định nêu rõ “không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người” nên báo Pháp Luật TP.HCM cùng nhiều báo khác đã đấu tranh, đề nghị cơ quan tố tụng phải chuyển tội danh các bị cáo sang tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh. Sau khi TAND Cấp cao tại TP.HCM hủy án sơ thẩm, cơ quan tố tụng đã chuyển tội danh như trên và truy tố các bị cáo khung hình phạt lên đến tử hình.

Còn vụ án xảy ra tại Cục Quản lý dược

Vụ án mà TAND TP.HCM đang xét xử sơ thẩm (lần hai) mới chỉ là một phần của vụ án. Bởi mới đây Thanh tra Chính phủ kết luận và công bố loạt cá nhân, đơn vị có hành vi liên quan. Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an cũng đã khởi tố thêm vụ án thiếu trách nhiệm xảy ra tại Cục Quản lý dược.

Ngoài ra, vụ VN Pharma cũng nảy sinh thêm vụ “chạy án” hơn 11 tỉ đồng mà TAND Cấp cao tại Hà Nội đã tuyên án gây xôn xao dư luận vừa qua.

Theo Hoàng Yến (Pháp Luật TP.HCM)