Vụ 'Công ty Kim Cương 'mê... cuốc đất' ở Long An: Nữ giám đốc 'tâm tư' muốn ở tù... đã thành sự thật (!)

 Ngay khi biết được chủ Công ty TNHH Khai thác, thăm dò khoáng sản Kim Cương (Công ty KC) lĩnh án tù vì tội khai thác đất trái phép, bà Đ. vui mừng báo tin và bày tỏ sự tri ân với Chuyên đề (Báo) Công an TPHCM đã đồng hành trong cuộc chiến chống "đất tặc" thời gian qua.

Xử phạt để... cấp phép (?!)

Từ đơn kêu cứu của gia đình bà Đ. và các hộ dân, nhóm phóng viên (PV) Báo (nay là Chuyên đề) CATP đã vào cuộc từ cuối năm 2019 và khởi đăng bài đầu tiên ngày 20/5/2020 với tựa đề: "Khi Công ty Kim Cương "mê”... cuốc đất (!)".

Theo tài liệu PV thu thập được, ngày 19/4/2017, ông Phan Văn Biết (ngụ xã Tân Lập) được UBND H.Mộc Hóa cho phép chuyển khu đất 9.996m2 tại ấp 5, xã Tân Lập sang nuôi trồng thủy sản. Ngay sau đó, ông Biết cho xe cơ giới đào khu đất sâu hơn 10m, rất nguy hiểm nên gia đình bà Đ. (có đất giáp ranh) gửi đơn khiếu nại.

Sau khi kiểm tra thực tế, ngày 19/7/2017, Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) tỉnh Long An có văn bản (VB) đề nghị UBND H.Mộc Hóa chỉ đạo Phòng TNMT, UBND xã Tân Lập tổ chức kiểm tra, giám sát việc thi công "đào ao nuôi cá” của ông Biết, đảm bảo an toàn cho những thửa đất liền kề, tránh nguy cơ sạt lở. Đồng thời, yêu cầu ông Biết không được phép vận chuyển đất để san lấp nơi khác.'

Theo trình bày của các hộ dân, ông Biết xin "đào ao nuôi cá” nhưng lại cuốc đất bán cho nhiều người, thu lợi. Dù Sở TNMT đã có VB đề nghị xử lý, nhưng ông Biết vẫn thoải mái cuốc, biến khu đất thành hầm sâu hơn 20m. Có lẽ thấy "dễ ăn" nên Công ty KC do bà Diệp Thị Hiếu làm Giám đốc (GĐ) nhảy vào, ngang nhiên khai thác khu đất hơn 3,2ha, cuốc đất chở bán khắp nơi. Đến năm 2019, GĐ Hiếu mua luôn hầm đất của ông Biết để cuốc. Ngoài ra, bà này còn mua gần 3ha đất kế cận, nhưng chưa khai thác.

Người dân cho biết, ngày nào cũng có từ 5 - 7 xe ben, có hôm hơn chục chiếc nối đuôi vào hầm "ăn" đất. Do khu đất được cuốc liên tục nên nhanh chóng biến thành hầm "tử thần", có chỗ sâu hơn 25m. Không chỉ nguy cơ gây tai nạn chết người, sạt lở gây hậu quả khó lường, hầm "tử thần" còn khiến nhiều hộ dân khốn khổ vì chịu cảnh bụi bẩn, ô nhiễm, ruộng bị nhiễm phèn nặng từ hầm đất tràn qua.

Trước sự khiếu nại liên tục, gay gắt của gia đình bà Đ, lãnh đạo UBND H.Mộc Hóa đã chỉ đạo xử lý. Ngày 10/5/2019, Chủ tịch UBND H.Mộc Hóa Lâm Hòa Xứng ký Quyết định (QĐ) số 698/QĐ-XPVPHC xử phạt VPHC Công ty KC 50 triệu đồng vì đã vận chuyển khoảng 35m3 đất ra khỏi hầm đất; buộc DN này thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác trong vòng 30 ngày.

Ngày 03/01/2020, Chủ tịch UBND tỉnh Long An ký QĐ số 296/QĐ-VPHC xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) Công ty KC với số tiền hơn 2,08 tỷ đồng; trong đó, phạt 100 triệu đồng vì hành vi khai thác khoáng sản không có giấy phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và tịch thu hơn 1,98 tỷ đồng là tiền khai thác 50.362m3 đất đem bán (Hội đồng định giá 39.320 đồng/m3).

Sau khi bị xử phạt, Công ty KC vẫn ngang nhiên cuốc đất bán nên bà Đ. tiếp tục khiếu nại, kêu cứu. Ngày 21/02/2020, Chủ tịch Xứng ký VB, nêu rõ: "Sở TNMT tỉnh Long An xác định việc khai khác khoáng sản của Công ty KC vi phạm pháp luật. Sở đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh Long An ban hành QĐ xử phạt VPHC với mức phạt là 2,08 tỷ đồng, buộc DN thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường, đưa khu vực khai thác về trạng thái an toàn".

Phó GĐ Sở TNMT Nguyễn Tân Thuấn khẳng định tại văn bản ngày 24/02/2020: Công ty KC đã khai thác hầm đất 4,2ha không có giấy phép. Với mức phạt hơn 2 tỷ đồng, chứng tỏ Công ty KC vi phạm pháp luật rất nghiêm trọng nhưng DN này vẫn không bị đình chỉ khai thác. Đến giữa tháng 4/2020, trước hầm "tử thần" xuất hiện bảng thông tin dự án "mỏ khoáng sản đất san lấp" theo giấy phép khai thác số 92/GP-UBND ngày 13/4/2020. Từ đây, Công ty này cuốc đất dữ dội hơn. Gia đình bà Đ. và nhiều hộ dân cùng ký vào đơn kêu cứu gửi Báo CATP.

Khi phóng viên bị... "dí”

Trước sự khiếu nại liên tục, gay gắt của gia đình bà Đ, HĐND tỉnh Long An, Ban Nội chính Tỉnh ủy có VB gửi lãnh đạo H.Mộc Hóa xem xét giải quyết, thông báo kết quả cho Thường trực Tỉnh ủy và HĐND tỉnh.

Ngày 24/7/2020, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về Môi trường (CSMT) Bộ Công an có VB số 1256/C05-P5, chuyển đơn tố giác của bà Đ. đến Công an tỉnh Long An. Qua thẩm tra xác minh, ngày 17/8/2020, Phòng CSMT Công an tỉnh Long An có VB gửi bà Đ, xác định: Ngày 05/6/2020, UBND H.Mộc Hóa có VB gửi Cơ quan CSĐT Công an H.Mộc Hóa kiến nghị khởi tố đối với Công ty KC đã có dấu hiệu "vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò khai thác tài nguyên" theo Điều 227 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Lạ thay, ngày 20/8/2020, Sở TNMT tỉnh Long An có VB do Phó GĐ Phạm Tùng Chinh ký, trong đó có nội dung đáng lưu ý: Công ty KC đã được UBND tỉnh Long An cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 92/GP-UBND với tổng diện tích 6,951ha. Công ty đang tiếp tục thực hiện các thủ tục để đủ điều kiện đi vào hoạt động khai thác chính thức.

Bà Đ. phản ứng: "Công ty KC vi phạm rất nghiêm trọng, bị phạt hơn 2 tỷ đồng nhưng lại được cấp phép với diện tích "phình ra" gần 7ha, để DN thoải mái cuốc ?"

Có mặt tại hầm đất sáng 11/11/2020, PV Báo CATP ghi nhận hiện trạng vi phạm để có cơ sở làm việc với Công ty KC và các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, GĐ Hiếu và một nhóm người phản ứng dữ dội, cho rằng PV vào khu đất nhưng không xin phép nên buộc xóa những hình ảnh đã chụp. Khi Trưởng Công an ấp xuất hiện, GĐ Hiếu phân trần với PV việc DN bị xử phạt số tiền lớn, ngưng khai thác, dẫn đến nợ nần và bà đã lâm vào cảnh "không còn gì để mất". GĐ Hiếu "tâm tư”... muốn xin được đi tù (?!).

Do vụ việc kéo dài, bà Đ. có đơn đề ngày 15/02/2023, tố cáo GĐ Sở TNMT tỉnh Long An bao che Công ty KC khai thác khoáng sản trái phép, thu lợi bất chính hàng tỷ đồng. Ngày 21/02/2023, Chủ tịch UBND tỉnh Long An Nguyễn Văn Út ký VB số 429/TB-UBND, trả lời bà Đ. về việc không thụ lý giải quyết tố cáo, do bà Đ. không cung cấp được tài liệu, chứng cứ.

Trưng bằng chứng, bà Đ. và nhóm Luật sư trợ giúp pháp lý cho rằng việc Chủ tịch UBND tỉnh Long An không thụ lý đơn tố cáo với lý do chưa thuyết phục. Công ty KC đã khai thác hầm đất không phép, thu lợi bất chính, gây thiệt hại lớn cho Nhà nước, cũng như gia đình bà Đ. Vụ việc đã được nhiều cơ quan báo chí, trong đó có Báo CATP phản ánh, chỉ rõ hàng loạt sai phạm nhưng vẫn được Sở TNMT tham mưu UBND tỉnh cấp phép khai thác với diện tích đất tăng rất lớn. Do đó, nhiều vấn đề lộ rõ sự khuất tất, cần phải được làm rõ và kết luận đầy đủ, công khai, xử lý rốt ráo để người tố cáo "tâm phục, khẩu phục"...

Nữ giám đốc... "cầu được, ước thấy" (!)

Liên quan đến hành vi khai thác đất "lậu" của Công ty KC, sau khi vào cuộc làm rõ, các cơ quan tiến hành tố tụng của tỉnh Long An đã khởi tố GĐ Diệp Thị Hiếu về tội "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên" theo Điều 227 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 25/10/2024, TAND tỉnh Long An tuyên phạt bị cáo Hiếu 2 năm tù.

Theo Cáo trạng, UBND tỉnh Long An cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty KC với 6,951ha. Trong đó, trữ lượng được phép khai thác gồm 425.385m3 đất san lấp và 58.832m3 đất sét làm gạch ngói (tổng cộng 484.217m3). Theo giấy phép, đất san lấp phải cung cấp trên địa bàn H.Mộc Hóa; đất sét cung cấp cho các nhà máy sản xuất gạch trên địa bàn tỉnh Long An.

Dù chưa được cấp giấy phép khai thác khoáng sản, GĐ Hiếu lợi dụng pháp nhân Công ty KC tiến hành khác thác đất, bị cơ quan chức năng phát hiện xử lý. Phòng TNMT H.Mộc Hóa lập biên bản VPHC đối với Công ty KC với khối lượng đất vận chuyển ra khỏi hầm 35m3. Chủ tịch UBND H.Mộc Hóa ra QĐ xử phạt VPHC công ty 50 triệu đồng.

Ngày 10/01/2020, Thanh tra Sở TNMT lập biên bản VPHC đối với Công ty KC do có hành vi khai thác khoáng không phép với khối lượng đã khai thác 50.362m3. Ngày 30/01/2020, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành QĐ số 296/QĐ-VPHC xử phạt Công ty KC 100 triệu đồng, phạt bổ sung gần 2 tỷ đồng. DN đã chấp hành nộp phạt xong.

Đến ngày 02/3/2020, Đoàn kiểm tra liên ngành đã kiểm tra, phát hiện Công ty KC tiếp tục sử dụng xe cơ giới khai thác đất san lấp tại khu vực 4,2ha nên tiến hành lập biên bản, yêu cầu DN dừng khai thác. Sau đó, Chủ tịch UBND tỉnh có VB chuyển hồ sơ vi phạm đến Công an tỉnh.

Ngày 03/12/2020, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Long An có QĐ trưng cầu Sở TNMT "giám định theo yêu cầu xác minh tin báo tội phạm". Ngày 06/9/2021, Cơ quan điều tra có VB gửi Sở TNMT, đề nghị hỗ trợ cung cấp thông tin tài liệu phục vụ giải quyết tin báo tội phạm. Ngày 24/5/2022, Sở TNMT có văn bản gửi Tổng cục Địa chất và Khoáng sản (ĐC&KS) "xin ý kiến xác định hành vi thực hiện không đúng nội dung giấy phép khai thác khoáng sản".

Cáo trạng quy kết: GĐ Hiếu đã thuê phương tiện, nhân công khai thác đất khi chưa được cấp giấy phép và chưa đủ điều kiện theo quy định của nội dung giấy phép với tổng khối lượng là 43.467m3 đất sét làm gạch ngói. Thay vì cung cấp cho các nhà máy sản xuất gạch trên địa bàn tỉnh theo giấy phép, GĐ Hiếu thuê xe vận chuyển đất bán cho các hộ san lấp mặt bằng, thu lợi bất chính hơn 900 triệu đồng, gây lãng phí nguồn tài nguyên.

Theo Văn Cương - Hải Văn (Công An TPHCM)