Tòa phúc thẩm kiến nghị giảm án chung thân cho ông Hà Văn Thắm

Sau hai tiếng đọc bản án, tòa phúc thẩm tuyên giữ nguyên tội danh và hình phạt với các bị cáo Hà Văn Thắm (cựu chủ tịch HĐQT Oceanbank), Nguyễn Xuân Sơn (cựu tổng giám đốc), Nguyễn Văn Hoàn (cựu phó tổng giám đốc Oceanbank), Phạm Công Danh (cựu chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh), Hứa Thị Phấn (cựu chủ tịch Công ty Phú Mỹ).

Tòa kiến nghị giảm tử hình xuống chung thân cho ông Sơn sau khi khắc phục 3/4 thiệt hại tham ô; kiến nghị giảm án tù chung thân xuống tù có thời hạn cho ông Hà Văn Thắm.

Các cổ đông Oceanbank có quyền khởi kiện đòi quyền lợi

Theo bản án, cấp sơ thẩm đã giảm trừ một số khoản bồi thường cho ông Thắm. Tại phiên phúc thẩm, bị cáo nêu ra một số khoản khác và tòa nhận thấy điều này có căn cứ, song "chưa thể tính rõ được ở bản án này". Sau này khi điều tra, nhà chức trách sẽ trừ vào thời gian thi hành án.

Với việc tự nguyện khắc phục hậu quả của ông Sơn về tội Tham ô tài sản, HĐXX đánh giá ông Sơn và vợ có nhiều tài sản chung. Vợ ông Sơn hiện đề nghị dùng tài sản để khắc phục hậu quả cho chồng, song chúng lại đang bị kê biên. Cho rằng nguyện vọng này chính đáng, HĐXX phúc thẩm sẽ yêu cầu nhà chức trách nhanh chóng xác định tài sản để thi hành án.

Về kháng cáo của công ty VNT và Công ty Cổ phần tập đoàn Đại Dương cũng như 68 cá nhân cho rằng ông Sơn phải hoàn trả cho VNT, Đại Dương mỗi công ty 20%, đồng thời buộc các cá nhân nhận tiền bất hợp pháp hoàn trả cho hai công ty theo tỷ lệ 20%, HĐXX cấp phúc thẩm cho rằng nếu xác định tại vụ án này thì không đảm bảo quyền lợi các loại cổ đông của Oceanbank. HĐXX xác nhận dành quyền khởi kiện cho các cổ đông trong vụ án khác.

Nghi bỏ lọt tội phạm, tòa đề nghị khởi tố cựu phó tổng giám đốc Oceanbank

Trước  kháng cáo của các giám đốc, phó giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch của Oceanbank, HĐXX xác định cấp sơ thẩm tuyên họ là đồng phạm giúp sức Hà Văn Thắm là có căn cứ.

Cấp phúc thẩm đồng tình với phán quyết cấp sơ thẩm cho rằng dù bộ luật mới không còn tội Cố ý làm trái song tội này lại cụ thể hóa bằng 9 tội mới. Như vậy, tòa cho rằng chưa có cơ sở cho rằng có sự thay đổi trong chính sách hình sự, làm cho hành vi không còn nguy hiểm cho xã hội. Do vậy, tòa không thể miễn trách nhiệm hình sự với các bị cáo như đề nghị của một số bị cáo, luật sư.

Một số bị cáo hoàn cảnh kinh tế éo le, không công ăn việc làm, gia đình ly tán nhưng đã được cấp sơ thẩm đánh giá khi lượng hình. HĐXX phúc thẩm vì thế không có căn cứ chấp nhận kháng cáo của tất cả các bị cáo.

Về cựu phó tổng giám đốc Oceanbank Trần Thanh Quang, căn cứ vào các lời khai Đỗ Đại Khôi Trang, Nguyễn Thị Thu Ba tại cơ quan điều tra và tại tòa, HĐXX cho rằng họ đã thực hiện theo chỉ đạo của ông Quang. 

Do có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm, cấp phúc thẩm đề nghị Cơ quan điều tra của Bộ Công an khởi tố với ông Quang.

Cựu tổng giám đốc Nguyễn Minh Thu được miễn bồi thường 50 tỷ đồng 

Theo cấp phúc thẩm, việc cấp sơ thẩm buộc bà Thu bồi hoàn 50 tỷ đồng là thiếu căn cứ. Ông Hà Văn Thắm phải bồi hoàn thay khoản này. Hơn nữa, ông Thắm tại tòa từng hứa khi thi hành xong phần trách nhiệm của mình nếu dư tiền sẽ thực hiện thay bà Thu. 

Các giám đốc các khối hội sở Oceanbank Đỗ Đại Khôi Trang, Vũ Thùy Dương, Nguyễn Hoài Nam, Nguyễn Thị Nga, Nguyễn Thị Thu Ba, HĐXX đánh giá đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, chỉ là người làm công hưởng lương thực hiện theo chỉ đạo cấp trên, không hưởng lợi. 

Trong đơn kháng cáo và tại phiên tòa các bị cáo đã bổ sung tình tiết giảm nhẹ mới. Cấp phúc thẩm cho rằng án sơ thẩm đã đánh giá vai trò của các bị cáo là đúng, song vẫn cần áp dụng thêm tình tiết giảm nhẹ. Tuy nhiên do tính chất nghiêm trọng của vụ án, cấp phúc thẩm không thể cho các bị cáo hưởng án treo. 

Kiến nghị giảm án tử hình cho ông Nguyễn Xuân Sơn 

Ông Thắm kháng cáo đề nghị được tuyên không phạm tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt 197 tỷ và Tham ô 49 tỷ đồng. Với tội tham ô, nếu có căn cứ kết tội, ông xin giảm nhẹ hình phạt và không tuyên án tù chung thân. 

Trong khi đó, ông Sơn kháng cáo kêu oan hai tội trên. Ông này cùng luật sư cho rằng ông không có chức vụ quyền hạn nên không thể chiếm đoạt mà bản chất chỉ là chi lãi vượt trần lãi suất. Ông Sơn cho rằng đã thành khẩn khi khai báo rõ những nơi đã chi tiền nên không thể quy kết ông chiếm đoạt. 

HĐXX thấy rằng đây là nội dung chiếm nhiều thời gian thẩm vấn nhất và tranh tụng gay gắt tại phiên tòa. Đây cũng là câu hỏi lớn nhất trong vụ án. Tòa phúc thẩm đánh giá các bị cáo không kêu oan mà chỉ cho rằng cấp sơ thẩm truy tố xét xử không đúng tội danh, nhắc đi nhắc lại nhiều lần rằng nếu là tội Cố ý làm trái sẽ không kháng cáo. Các bị cáo kháng cáo kêu oan nhưng lại thừa nhận hành vi, hậu quả. 

HĐXX khẳng định các bị cáo không oan nên giữ nguyên phán quyết của cấp sơ thẩm. Tòa cũng đánh giá ông Sơn thành khẩn khai báo, hợp tác với cơ quan chức năng đặc biệt trong giai đoạn phúc thẩm. Gia đình thuộc diện có công cách mạng. Ngày 2/5, vợ bị cáo đã nộp 5 tỷ đồng khắc phục hậu quả cho chồng. Ông Sơn đã thể hiện ý thức khắc phục hậu quả.

Theo tòa phúc thẩm, nếu ông Sơn bồi thường 3/4 số tài sản tham ô, TAND Cấp cao sẽ sớm giảm hình phạt cho bị cáo từ tử hình xuống chung thân, theo điều 40 Bộ luật Hình sự 2015. 

Với bị cáo Hà Văn Thắm, bản án phúc thẩm cho rằng nếu gây thiệt hại với mức tiền từ 500 triệu trở lên, người vi phạm đã bị án phạt 20 năm, chung thân, tử hình, nhưng khoản chiếm đoạt của ông Thắm lớn hơn "gấp trăm lần".  Vì thế, tòa có áp dụng hết tình tiết giảm nhẹ cũng không thể giảm án, dù nhân thân tốt, thành khẩn khai báo, nhiều thành tích, đóng góp nhiều vật chất cho xã hội.

Bản án sơ thẩm xác định cựu chủ tịch HĐQT Oceanbank Hà Văn Thắm đã ra chủ trương, bàn bạc với cựu tổng giám đốc Nguyễn Xuân Sơn để chỉ đạo các thuộc cấp ở ngân hàng này chi lãi suất ngoài hợp đồng với khách hàng gửi tiền. Việc này diễn ra trong năm 2010-2014 với sự tham gia của hàng chục lãnh đạo khối hội sở, hàng trăm giám đốc, nhân viên chi nhánh, phòng giao dịch Oceanbank trên cả nước.

Hơn 300 tổ chức, cá nhân được các bị cáo khai chi lãi, tuy nhiên chỉ có 19 người, tập thể hồi đáp và vài người trong số này nhận có hưởng. Hành vi của ông Thắm, Sơn cùng hơn 40 người là thuộc cấp bị TAND Hà Nội tuyên phạm tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (điều 165 Bộ luật Hình sự 1999). 

Trong số tiền chi lãi suất ngoài nói trên, cấp sơ thẩm cho rằng có 246 tỷ đồng do ông Sơn nhận từ Hà Văn Thắm để chi chăm sóc khách hàng lớn là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Nguồn tiền từ Oceanbank. Tuy nhiên, ông Sơn đã chiếm đoạt, bị cấp sơ thẩm tuyên phạm tội Tham ô tài sản (điều 278 Bộ luật Hình sự 1999). Ở tội danh này, ông Sơn phải nhận mức án tử hình, ông Thắm tù chung thân.

Các ông, bà Thắm, Sơn, Nguyễn Văn Hoàn (cựu phó tổng giám đốc Oceanbank), Nguyễn Minh Thu (cựu tổng giám đốc Oceanbank) còn bị TAND Hà Nội kết tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (điều 280 Bộ luật Hình sự 1999).

Do cho công ty của ông Phạm Công Danh vay 500 tỷ đồng khi chưa đủ điều kiện, ông Hà Văn Thắm, Nguyễn Văn Hoàn, Phạm Công Danh (cựu chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh), bà Hứa Thị Phấn (chủ tịch công ty Phú Mỹ) cùng một số bị cáo bị xác định đã phạm tội Vi phạm cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng (điều 179 Bộ luật Hình sự 1999). Tổng mức hình phạt chung của ông Hà Văn Thắm là tù chung thân, ông Nguyễn Xuân Sơn tử hình.

Trong 15 ngày sau phán quyết này, 31/51 bị cáo đã chống án. Ông Thắm kháng cáo xin được cấp phúc  thẩm tuyên không phạm hai tội Tham ô và Lạm dụng chức vụ, xem xét trách nhiệm dân sự về việc bồi thường hơn 800 tỷ đồng. Ông Sơn kháng cáo kêu oan hai tội tương tự. Các giám đốc hội sở, chi nhánh, phòng giao dịch đều xin hưởng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, hoặc giảm án...

Trong ngày khai mạc phiên phúc thẩm (18/4), 5 bị cáo là các giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch rút yêu cầu kháng cáo.

Trong tám ngày xét xử diễn ra trong hai tuần, ông Thắm đưa ra nhiều căn cứ thuyết phục HĐXX phúc thẩm về sự vô lý khi bị cấp sơ thẩm tuyên buộc đồng phạm giúp sức ông Sơn trong việc chiếm đoạt gần 300 tỷ đồng. Ông này cho rằng bản chất tiền đó là của mình nên "chưa bị thần kinh" mà giúp sức cho người khác chiếm đoạt. Ngay đến phần nói lời sau cùng vào tối 3/5, ông Thắm vẫn xin HĐXX hết sức cẩn thận khi tuyên án với mình đặc biệt ở hai tội Tham ô, Lạm dụng để tránh "làm oan bị cáo".

Ở hành vi cố ý làm trái dù không kháng cáo với lý do xin chịu tội thay các thuộc cấp, song ông Thắm xin cấp phúc thẩm giảm trừ số tiền phải chịu trách nhiệm xuống chỉ còn hơn 470 tỷ đồng.

Ông Sơn cùng các luật sư đưa ra nhiều quan điểm để chứng minh ông không tham ô, không chiếm đoạt tiền. Tuy nhiên, VKS khi luận tội cũng như đối đáp nhiều lần đều khẳng định không có căn cứ chấp nhận kháng cáo của ông Sơn, Thắm. VKS chỉ đề nghị chấp nhận kháng cáo của sáu bị cáo làm giám đốc các khối ở hội sở, chi nhánh, phòng giao dịch Oceanbank.

Quá trình tranh tụng, các luật sư, nhiều bị cáo đều cho rằng chưa được VKS đối đáp thỏa đáng với những vấn đề nêu ra.

Theo Bảo Hà (VnExpress.net)