Mở rộng vụ án Nguyễn Phương Hằng: Khi quyền tự do ngôn luận đi quá giới hạn

Như VietNamNet đã đưa, ngày 24/2, Công an TP.HCM đã tống đạt quyết định khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam đối với ông Đặng Anh Quân (Tiến sĩ - giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM) về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân".

Ông Đặng Anh Quân được biết đến với vai trò là cố vấn pháp lý cho bà Nguyễn Phương Hằng trong giai đoạn bà này có những livestream gây bão mạng. Công an TP.HCM xác định, ông Quân là khách mời, xuất hiện ở 11 buổi livestream của bà Hằng, trong giai đoạn từ tháng 10/2021- 3/2022.

Công an TP.HCM cũng tống đạt quyết định khởi tố, bắt tạm giam ông Trần Văn Sỹ (nguyên Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Vĩnh Long) về cùng tội danh. Trước đó, bà Nguyễn Phương Hằng có đơn gửi Công an TP.HCM, Bộ Công an đề nghị xử lý nhiều người, trong đó có ông Sỹ.

Liên quan đến diễn biến điều tra vụ án Nguyễn Phương Hằng, Công an TP.HCM còn khởi tố bà Đặng Thị Hàn Ni (nhà báo) cũng về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”, theo điều 331 BLHS.

Trao đổi với VietNamNet, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, các cuộc "khẩu chiến" trên mạng xã hội của những người được cho là “có địa vị xã hội” trong thời gian dài qua, gây bất an.

Việc CQĐT khởi tố một số người về tội Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân là cần thiết, để đảm bảo an ninh, an toàn mạng, bảo vệ quyền tự do dân chủ của công dân.

Theo luật sư, Hiến pháp và Pháp luật Việt Nam ghi nhận, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền tự do dân chủ của mọi công dân, trong đó có quyền tự do ngôn luận, quyền được bảo vệ về danh dự, nhân phẩm, uy tín, quyền về hình ảnh của công dân.

Pháp luật Việt Nam cho phép mọi công dân có quyền bày tỏ quan điểm, thái độ của mình về các vấn đề xã hội. Hiến pháp và pháp luật Việt Nam có đầy đủ các quy định để bảo đảm quyền tự do ngôn luận của công dân.

Tuy nhiên, quyền tự do ngôn luận của chủ thể này sẽ bị giới hạn bởi quyền tự do ngôn luận và các quyền tự do dân chủ khác của chủ thể khác. Pháp luật nghiêm cấm việc lợi dụng quyền tự do dân chủ để xúc phạm danh dự nhân phẩm uy tín của người khác, xâm phạm đến bí mật Nhà nước, bí mật đời tư cá nhân hoặc sử dụng trái phép thông tin, hình ảnh của người khác.

Nếu người nào lợi dụng quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do hội họp để có những phát ngôn bịa đặt, sai sự thật, vu khống, xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác, tố cáo người khác không có căn cứ, hoặc sử dụng các thông tin hình ảnh bí mật đời tư của người khác mà không được phép thì đây là hành vi vi phạm pháp luật.

Bài học đắt giá

Tiến sĩ Đặng Văn Cường cho hay, những tên tuổi được nhắc ở trên bị khởi tố sẽ là bài học cho những ai coi thường pháp luật, thích nổi tiếng trên mạng xã hội bằng cách lợi dụng quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân.

Việc xử lý hình sự đối với một số người vì hành vi liên quan sẽ khiến việc phát ngôn trên không gian mạng, trên báo chí cũng như trong đời sống xã hội sẽ chừng mực hơn.

Về góc độ pháp lý, quyền tự do ngôn luận là khái niệm có tính chất định tính chứ không có tính chất định lượng, bởi vậy hành vi vượt quá quyền tự do này trong một số trường hợp là khó đoán định.

Trong đó, ranh giới giữa xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vượt quá giới hạn quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân với ranh giới để xử lý hình sự là chưa rõ ràng, chưa có văn bản hướng dẫn.

Bởi vậy, việc xử lý hình sự đối với hành vi đi quá giới hạn của quyền tự do ngôn luận là rất dễ xảy ra, phụ thuộc vào đánh giá của cơ quan tố tụng về hậu quả.

“Pháp luật không cấm việc bày tỏ quan điểm thái độ, không cấm việc khiếu nại, tố cáo, khởi kiện. Tuy nhiên, những phản biện xã hội, nội dung tố cáo, tố giác phải được thực hiện theo quy định của pháp luật, theo trình tự thủ tục luật định, chứ không phải là thấy bất mãn, bức xúc là muốn nói gì thì nói, muốn chửi ai trên không gian mạng thì chửi”, Tiến sĩ Đặng Văn Cường bày tỏ quan điểm.

Theo T.Nhung (VietNamNet)