Thắp hương nhang là nét đẹp trong truyền thống văn hoá con người Việt từ bao đời nay. Thắp nhang thể hiện lòng thành kính, sự biết ơn đối với tổ tiên.
Phong tục thắp nhang bắt nguồn từ Ấn Độ cách đây khoảng 5000 – 6000 năm. Sau đó truyền qua Trung Quốc vào đời nhà Tần và dần phát triển lan rộng sang các nước châu Á. Việt Nam là nước đã tiếp thu nét văn hoá đặc biệt đó.
Trong nghi lễ cổ kính và thiêng liêng, mỗi nén nhang được thắp lên đều gửi gắm những lời chúc bình dị và chân thành nhất. Nhưng bạn có bao giờ thắc mắc: Tại sao khi thắp hương lại phải có 3 cây nhang?
Nhiều người cho rằng đây là một quy ước nhưng thực tế không phải vậy, có rất nhiều ý nghĩa hàm chứa.
Trong Phật giáo
Phật giáo rất coi trọng việc "thắp hương lễ Phật". 3 cây nhang tượng trưng cho Tam Bảo của Phật giáo: Phật, Pháp và Tăng.
- Phật: Phật Thích Ca Mâu Ni cùng tất cả chư Phật.
- Pháp: Chỉ tất cả các pháp vi diệu của Phật giáo.
- Tăng: Nhà sư cứu độ tất cả chúng sinh.
Theo Phật giáo, con người có "tam độc" Tham – Sân – Si. Vì vậy, 3 cây hương trong Phật giáo dùng để giúp con người thoát khỏi 3 phiền não này trong cuộc sống.
- Nén nhang đầu tiên: Gọi là "hương giới" với mong nuốn khiến con người buông bỏ lòng tham, bỏ mọi tật xấu.
- Nén nhang thứ 2: Gọi là "hương định hương", có tác dụng giúp con người bình tĩnh, thoát khỏi mê hoặc, tìm ra hướng đi cho cuộc đời.
- Nén nhang thứ 3: Gọi là "hương trí tuệ", có tác dụng giúp con người thoát khỏi phiền muộn trong cuộc sống và đạt được trí tuệ lớn lao.
Khi thắp hương theo đạo Phật, bạn không thể cắm tất cả trực tiếp vào lư hương mà phải theo thứ từ: Đầu tiên là cắm ở giữa, sau đó bên phải rồi tới bên trái. Nên thắp hương bằng tay trái, khi khấn thì tay trái ở trên, tay phải ở dưới.
Khi cắm hương, khoảng cách giữa 3 cây nhang không được quá gần hoặc quá xa, thường cách nhau khoảng 1 đốt tay. Trong Phật giáo, không chỉ có 3 cây nhang mà mọi người thường hay thắp 1 nén hoặc 13 nén. Một nén nhang tượng trưng cho sự chân thành. 13 nén nhang thường được người có công đức hoàn hảo dâng lên.
Trong dân gian
3 cây nhang dùng trong tín ngưỡng dân gian tượng trưng cho trời, đất và người. Điều này phù hợp với quan điểm của người Việt về "đúng thời điểm, đúng nơi, đúng người" trong mọi việc. Nó cũng đại diện cho niềm tin của con người vào trời đất.
- Nén nhang đầu tiên được dâng lên trời, cầu mong năm mới "mưa thuận gió hoà". Đồng thời cũng cầu mong đất nước hoà bình, thịnh vượng.
- Nén nhang thứ 2 chạm đất tượng trưng cho tình yêu chân thành đối với đất đai. Đồng thời cũng cầu mong một năm mới mùa màng bội thu.
- Nén nhang thứ 3 nhằm tỏ lòng thành kính với tổ tiên, mong cầu phúc cho gia đình được bình an, may mắn.