5 biến chứng nguy hiểm do trào ngược dạ dày

BS.CKI Hoàng Đình Thành, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM chia sẻ trên VnExpress, trào ngược thực quản là rối loạn tiêu hóa khá phổ biến, xảy ra do cơ thực quản dưới hoạt động bất bình thường.

Khi ăn, thức ăn qua miệng đến thực quản và cơ vòng thắt thực quản. Cơ vòng mở ra, cho thức ăn cùng chất lỏng vào dạ dày, sau đó đóng lại. Các cơ này ở người bệnh trào ngược không đóng kín, khiến dịch dạ dày tiết ra nhằm tiêu hóa thức ăn trào ngược lên thực quản, kích thích niêm mạc.

Triệu chứng thường gặp gồm ợ nóng, ợ chua, cảm giác nóng rát ở cổ họng, đắng miệng, đau tức ngực thượng vị, đau họng, ho, hôi miệng, khó thở. Triệu chứng thường xảy ra sau bữa ăn, vào ban đêm, có thể kéo dài đến hai giờ.

Trào ngược dạ dày không được điều trị và cải thiện, dễ dẫn đến biến chứng ảnh hưởng chất lượng sống, đe dọa tính mạng. Tùy thuộc vào mức độ trào ngược, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng khác nhau.

Viêm, loét thực quản: Trào ngược dạ dày mức độ nhẹ, niêm mạc thực quản ít tổn thương. Khi dịch dạ dày trào lên thường xuyên, axit dạ dày ăn mòn niêm mạc thực quản, gây viêm loét. Người bệnh cảm thấy khó nuốt, đau ngực, buồn nôn, mất cảm giác thèm ăn, đau sau xương ức khi ăn uống.

Hẹp thực quản: Biến chứng này xảy ra khi tần suất trào ngược tăng, lớp niêm mạc thực quản tiếp xúc liên tục với axit dạ dày, tạo nên các vết trợt loét, gây đau rát cổ, khó nuốt kể cả khi ăn thức ăn mềm. Theo thời gian các vết loét phát triển thành mô sẹo. Mô sẹo tích tụ càng nhiều, tình trạng hẹp thực quản tăng dẫn đến khó nuốt, cảm giác vướng nghẹn ở cổ, đau ngực.

Các vấn đề về hô hấp: Dịch axit trào ngược lên đường hô hấp, dễ dẫn đến viêm họng, viêm mũi xoang, viêm phế quản, viêm phổi, hen phế quản. Triệu chứng phổ biến như chảy nước mũi sau, ho, khò khè, khàn giọng.

Barrett thực quản: Bệnh này còn gọi là tiền ung thư thực quản, xảy ra do axit trào ngược làm các tế bào trong mô lót thực quản dày và đỏ, tăng nguy cơ mắc ung thư. Triệu chứng Barrett thực quản không đặc trưng, gồm ợ nóng thường xuyên, khó nuốt khi ăn, đau ngực; phát hiện thông qua nội soi và sinh thiết. Biến chứng này ít gặp nhưng nguy hiểm.

Ung thư thực quản: Bệnh thường gặp ở những người trên 50 tuổi, nguy hiểm đến tính mạng. Ban đầu, ung thư thực quản không có triệu chứng rõ ràng. Khối u phát triển đến giai đoạn trên dẫn đến triệu chứng như chảy máu thực quản, đau dai dẳng và nghiêm trọng, đau sau xương ức, khàn tiếng, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Một số nguyên nhân dẫn đến trào ngược như suy yếu của cơ thắt thực quản và dư thừa axit, dạ dày căng quá mức (ăn no), tác dụng phụ của thuốc, bệnh lý dạ dày, béo phì... Tình trạng này còn do thói quen ăn uống không khoa học như ăn nhiều một lúc, ăn thức ăn khó tiêu, nằm ngay sau khi ăn.

Thay đổi lối sống, thói quen ăn uống là một phương pháp điều trị

Để điều trị bệnh lý trào ngược dạ dày cần thay đổi lối sống, điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa và các thủ thuật khác. Để giảm triệu chứng trào ngược dạ dày, Báo Tuổi Trẻ dẫn lời bác sĩ Trần Cảnh, Bệnh viện K, chỉ ra các cách đơn giản như sau:

- Lựa chọn thực phẩm có tính kiềm, có khả năng trung hòa axit: thực phẩm từ tinh bột như bánh mì hay bột yến mạch, hay đạm dễ tiêu… vì các thực phẩm này giúp tránh sự bào mòn lớp nhầy trong dạ dày của axit, hạn chế các nhịp cơ thắt thực quản có axit trào lên.

- Giảm cân nếu thừa cân, béo phì. Giảm cân (nếu thừa cân) vì béo phì có thể làm tăng mỡ tạng và tăng áp lực ổ bụng và thúc đẩy trào ngược.

- Kiêng các thực phẩm làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới như sô cô la, thức ăn chua như hoa quả cam quýt, cà chua; thức ăn gây kích ứng như chứa hành, tỏi, bạc hà; đồ uống kích thích như cà phê, rượu, chè, đồ uống có gas; thức ăn khó tiêu như đồ chiên rán, xào, nhiều dầu mỡ.

- Bỏ thuốc lá được chứng minh có thể cải thiện triệu chứng trào ngược dạ dày - thực quản vì hút thuốc lá làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới, dịch dễ dàng trào ngược vào thực quản.

- Ăn các bữa ăn nhỏ, thường xuyên thay vì các bữa ăn lớn vì ăn quá no có thể gây tăng áp lực cho dạ dày, dẫn tới trào ngược.

- Không nên nằm ngay sau khi ăn 2 - 3 tiếng vì khoảng thời gian này thức ăn vẫn nằm trong dạ dày nên có thể dễ dàng trào ngược khi nằm.

- Nên nằm tư thế nghiêng trái vì tư thế nằm nghiêng phải khiến dịch trong dạ dày dễ trào qua chỗ nối dạ dày thực quản hơn.

- Hạn chế ăn thức ăn (trừ chất lỏng) trong vòng 3 giờ trước khi đi ngủ.

- Nâng đầu giường lên 20 - 30cm để hạn chế dịch trào ngược từ dạ dày vào thực quản.

- Tránh tư thế cúi người hoặc khom lưng.

- Ngủ đủ giấc, tránh stress.

HL (SHTT)