Trắng tay vì đầu tư tiền ảo

Điển hình nhất, đồng Bitcoin - biểu tượng cho thị trường tiền ảo - đã giảm 5.000 - 7.000 USD (tương ứng giảm hơn 36%), còn khoảng 11.000 USD/Bitcoin, có thời điểm giá xuống 9.400 USD. Chỉ chưa đầy 1 tháng trước, giá Bitcoin vẫn duy trì ở mức 20.089 USD/Bitcoin. Tính chung chỉ trong vòng 1 tháng, đồng tiền ảo này đã bay khoảng 50% giá trị. Đáng nói là thời điểm Bitcoin tăng giá vùn vụt đã lôi kéo hàng ngàn, hàng vạn nhà đầu tư (NĐT) đổ tiền vào đây. Nên việc lao dốc của đồng tiền ảo này cũng đẩy một loạt các nhà đầu cơ vào cảnh túi rỗng, nợ nần.

10 ngày "bay" 300 tỉ USD

Không chỉ Bitcoin, cơn bão mất giá hiện cuốn hầu hết các đồng tiền ảo trong trận cuồng phong chưa có dấu hiệu lắng dịu. Đồng Ethereum, chỉ đứng sau Bitcoin, cũng đã giảm 290 USD (tương đương 23%), còn 970 USD/Ethereum. Đồng tiền thứ 3 vừa mới nổi gần đây, được đánh giá là “ngôi sao” đang lên với tên gọi Ripple, có mức giảm từ 3,36 USD xuống còn 1,33 USD, có thời điểm chỉ còn 0,89 USD/Ripple, tương ứng mức giảm trên 55%… “Cơn bão” giảm giá quét giá trị vốn hóa của hơn 1.400 loại tiền trên sàn coinmarkecap “bay” khoảng 300 tỉ USD chỉ trong vòng 10 ngày qua.

Nguyên nhân gây ra địa chấn trên thị trường tiền ảo bắt đầu vào ngày 17.1, khi ban điều hành Bitconnect (BCC, được xem là “cha đẻ” của mô hình ủy thác đầu tư và môi giới đa cấp) công bố dừng ủy thác đầu tư. Lý do là “những thông tin xấu liên tục đã làm cho các thành viên cộng đồng không thoải mái và tạo ra sự thiếu tự tin trong nền tảng này; Bitconnect đã nhận được hai lá thư phong tỏa từ Ủy ban Chứng khoán Texas và Bộ trưởng Bộ Tài chính Bắc Carolina, những hành động này đã trở thành một trở ngại cho sự tiếp tục hợp pháp của nền tảng”, Bitconnect thông báo. Một lý do nữa là “lực lượng bên ngoài” đã thực hiện các cuộc tấn công DDos trên nền tảng nhiều lần và cảnh báo việc tấn công còn tiếp tục, khiến cho nền tảng không ổn định và tạo ra sự hoảng loạn hơn trong cộng đồng.

Ban điều hành Bitconnect trả lại NĐT các khoản vay với mức giá quy đổi ra BCC là 363,62 USD/BCC. Thông tin này ngay tức thì khiến giá BCC rơi tự do từ mức 331 USD xuống còn 5,7 USD chỉ trong ngày 17.1 (tức giảm hơn 98%). Với mức giá này, tài khoản của các NĐT BCC bị bão quét mất gần hết khiến họ trở nên điên loạn.

Tài khoản bốc hơi 30 - 90%

Bitconnect dừng ủy thác đầu tư chỉ là sớm hay muộn thôi, vì nó là hình thức lấy tiền người sau trả cho người trước chứ kinh doanh gì mà lãi trả cho NĐT lên 40 - 50%

Phan Dũng Khánh, chuyên gia tài chính

Cơn địa chấn tiền ảo trên thế giới tác động mạnh vào giới đầu tư tiền ảo trong nước. Chưa bao giờ đầu tư tiền ảo nóng như thời gian qua. Nó lôi kéo hàng loạt người tham gia bất kể tuổi tác, trình độ, thành thị hay nông thôn, có tiền hay đi vay... Đặc biệt ở VN, những biến tướng của tiền ảo là vô cùng rủi ro. Ngoài việc đầu tư chờ giá lên "ăn" chênh lệch thì còn ủy thác đầu tư hưởng lãi suất cao... Bitcoin tăng giá cao thì đầu tư vào các đồng tiền ảo khác, thậm chí có nhiều loại tiền ảo do người Việt tự "chế" cũng được đưa lên các sàn giao dịch huy động vốn và tất cả đều tăng giá vùn vụt. NĐT lao vào tiền ảo với kỳ vọng đổi đời bởi những "sự tích" về việc trở thành triệu phú đô la nhờ đầu tư tiền ảo được kể khắp các diễn đàn. Thế nên, việc lao dốc không phanh của các đồng tiền ảo cũng kéo theo một loạt nhà đầu tư rơi vào cảnh mất trắng.

Vẫn chưa hết vẻ thất thần, ông Tuấn, một NĐT tại TP.HCM, kể xem như mất trắng số tiền đầu tư vào BCC. Khoản đầu tư gần nhất là ngày 12.1, ông bỏ ra 5.000 USD vào BCC thế nhưng với mức giá Bitconnect quy đổi 363,62 USD khi dừng ủy thác đầu tư, số lượng BCC mà ông Tuấn nhận được chưa đến 14 BCC. Nếu tính BCC ở giá 20 USD, số tiền mà ông Tuấn nhận được chỉ còn 280 USD. “Chỉ mới mấy ngày mà mất hơn 4.500 USD, cay đắng quá bởi số tiền này tôi đi vay”, ông Tuấn chua chát lắc đầu. Nhưng “hố đen” chưa dừng lại, khi hôm qua (18.1) ông Tuấn nhận được thông báo từ Bitconnect là do NĐT đồng loạt bán ra BCC dẫn đến giá tiếp tục giảm. "Nói ngắn gọn là khoản đó đã bay hết, chưa kể các khoản đầu tư trước đó", ông Tuấn thở dài.

Có thâm niên nhiều năm đầu tư vào tiền ảo nhưng NĐT tên Tony (Q.3, TP.HCM) cũng không thể ngờ chỉ trong vài ngày, tài khoản đầu tư vào các loại tiền ảo của ông đã mất 30 - 40%. "Một số bạn tôi đầu tư theo hình thức ủy thác còn thiệt hại nặng hơn, mất 50 - 80%. Khi đầu tàu mô hình ủy thác đầu tư BCC sụp đổ sẽ kéo theo các loại tiền ảo ủy thác đầu tư khác cũng ảnh hưởng nặng nề", ông Tony nói và dẫn chứng trường hợp NĐT nữ tên Hoa do không thể lấy lại được 4 - 5 tỉ đồng đầu tư vào đồng Ifan theo hình thức ủy thác đầu tư hưởng lãi suất cao 48%/tháng, khiến gia đình tan vỡ. “Chị ấy bán nhà để tham gia Ifan, nay thì tiền không lấy được”, Tony kể.

Các NĐT mà chúng tôi gặp cho biết, đợt lao dốc này cuốn theo hàng ngàn, hàng vạn NĐT bị trắng tay. Đặc biệt, những NĐT tham gia ở thời điểm các đồng tiền ảo đang trong chu kỳ tăng thẳng đứng 1 - 2 tháng trước đây thì thiệt hại còn khủng khiếp hơn, vì rất nhiều người đi vay mượn tiền đổ vào tiền ảo và giờ thì vốn mất mà lãi vay vẫn treo trên đầu.

Rủi ro bắt đáy

Mặc dù sáng 18.1 giá các đồng tiền ảo trên sàn coinmarketcap.com hồi phục chút ít khi lực mua bắt đáy giá rẻ xuất hiện. Tâm lý bắt đáy cũng xuất hiện ở nhiều NĐT trong nước. Chị Tâm (Q.7, TP.HCM) từng mua Bitcoin với giá 400 triệu đồng/Bitcoin đã quyết định mua thêm Bitcoin khi thấy giá đồng tiền này xuống 270 triệu đồng/Bitcoin để "cân bằng giá". Đến chiều 18.1, xu hướng giảm của Bitcoin lại xuất hiện khiến chị hoang mang. "Nếu mất thêm lần này nữa, tôi chỉ còn nước bỏ trốn", chị này nói.

Theo ông Tony, giá Bitcoin hiện vẫn đang nằm trong xu hướng giảm. Khi giá giảm mạnh rồi tăng trở lại là cái bẫy đánh vào lòng tham bắt đáy của các NĐT. Đáng lo ngại, tiền ảo thời gian qua thu hút khá nhiều giới trẻ, bà nội trợ, người hưu trí tham gia, nhưng thị trường này thật sự không dành cho họ khi rủi ro, thậm chí sự lừa đảo ở mức rất cao. “Tôi biết rất nhiều NĐT là nạn nhân của trò ủy thác đầu tư lừa đảo, mất hàng tỉ đồng nhưng không dám tố cáo vì sợ chính mình cũng đang vi phạm pháp luật, đồng thời không tìm được “hình nhân thế mạng” nếu đồng tiền đó sụp đổ và quay qua gỡ gạc ở những đồng tiền khác”, ông Tony tiết lộ.

Chuyên gia Phan Dũng Khánh nhận xét sự việc BCC đột ngột dừng ủy thác đầu tư dẫn đến giá hàng loạt tiền ảo giảm mạnh, cho thấy thị trường này thật sự là ảo. “Đó là hồi chuông cảnh báo việc đầu tư vào tiền ảo đầy rủi ro, nhất là những đồng tiền thực hiện hình thức ủy thác đầu tư. Bitconnect dừng ủy thác đầu tư chỉ là sớm hay muộn thôi, vì nó là hình thức lấy tiền người sau trả cho người trước chứ kinh doanh gì mà lãi trả cho NĐT lên 40 - 50%”, ông Dũng phân tích và cho biết một người bạn của ông cầm xe để đổ tiền vào thị trường này, nay đang bỏ trốn vì không có tiền trả nợ.

Nguy cơ sụp đổ dây chuyền

Một số dự báo giá Bitcoin sẽ tăng lên 100.000 USD trong 10 năm tới. Thế nhưng gần đây, nhiều chuyên gia kinh tế trên thế giới cũng dự báo Bitcoin sẽ sụp đổ, bong bóng Bitcoin sẽ vỡ. Nhà kinh tế học Kenneth Rogoff (Mỹ) cho rằng giá Bitcoin sẽ không tăng mãi, giá trị của Bitcoin và các đồng tiền kỹ thuật số sẽ chịu áp lực kiểm soát của chính phủ các nước. Trước đó, Tổng giám đốc JPMorgan Chase, ông Jamie Dimon, dự đoán Bitcoin sẽ sụp đổ và gọi nó là "một trò bịp".

Đó là dự báo của nhiều chuyên gia trong nước và thế giới về mô hình ủy thác đầu tư vào các đồng tiền ảo hiện nay.
Theo chuyên gia Phan Dũng Khánh, do ảnh hưởng của cơn lốc vừa qua, những người đang có ý định tham gia mua tiền ảo theo hình thức ủy thác đầu tư nhằm hưởng lãi cao sẽ không đổ tiền vào thị trường này, dẫn đến dòng tiền gián đoạn và đơn vị tổ chức không có tiền để trả NĐT. Vì thế, khả năng các đồng tiền ảo thực hiện hình thức ủy thác đầu tư sẽ sớm sụp đổ.

Chuyên gia Huỳnh Trung Minh nhận xét: “Những tiên liệu về tiền ảo ủy thác đầu tư đã trở thành hiện thực khi “tượng đài” BCC sụp đổ. Sự việc BCC không những tác động đến hình thức đầu tư ủy thác mà còn ảnh hưởng đến giá Bitcoin, Ethereum trên thị trường”. Theo ông Minh, trong thời gian qua các nhóm tổ chức thực hiện phát hành đồng tiền ảo yêu cầu NĐT sử dụng đồng Bitcoin hay Ethereum để thanh toán. Chẳng hạn, nhiều NĐT dùng tiền Việt mua Bitcoin trên sàn Remitano, sau đó NĐT dùng Bitcoin này để mua các loại tiền ảo khác dẫn đến nhu cầu trên thị trường về các đồng Bitcoin, Ethereum tăng lên và giúp đẩy giá tăng cao. Khi thị trường ủy thác đầu tư sụp đổ, nhu cầu sử dụng Bitcoin, Ethereum để thanh toán cũng sẽ giảm đi, giá các đồng tiền ảo này cũng giảm theo.

Cùng quan điểm, chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu phân tích, giá Bitcoin tăng giảm dựa vào cung - cầu chứ không có cơ sở nào cho việc tăng hay giảm như ngoại hối, hay vàng. Kịch bản cho Bitcoin trong thời gian tới là tiếp tục giảm giá. "Các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga… đang xem xét kiểm soát chặt thị trường tiền kỹ thuật số và trước đó một số nước đã tuyên bố cấm giao dịch Bitcoin. Điều này dẫn đến nhu cầu đầu tư Bitcoin sẽ giảm đi bởi NĐT đối mặt rủi ro về pháp lý. Tại VN, giao dịch, thanh toán bằng Bitcoin cũng bị cấm, cơ quan chức năng đã công bố sẽ xử lý hình sự đối với những giao dịch tiền ảo, Bitcoin", ông Hiếu lưu ý và cảnh báo giá Bitcoin hay các loại tiền ảo khác không biết đâu là trần và cũng không biết đâu là đáy. Giá Bitcoin có tăng lên 20.000 USD nhưng đến nay đã giảm 50%, còn 10.000 USD/Bitcoin và nó có thể sẽ còn giảm nữa trong thời gian tới khi nhu cầu đầu tư giảm. Việc tham gia mua Bitcoin thời điểm này cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn NĐT đến thua lỗ nặng.

Một yếu tố khác, theo chuyên gia Phan Dũng Khánh, sẽ tác động đến Bitcoin khá lớn, đó là việc cho thực hiện giao dịch hợp đồng phái sinh Bitcoin tại Mỹ. Ông Khánh cho rằng: “Sàn giao dịch phái sinh CME của Mỹ là thị trường giao dịch hàng hóa, phái sinh lớn với những dòng tiền đầu tư lớn và những tay đầu tư phái sinh chuyên nghiệp. Khi các NĐT thấy giá Bitcoin cao, thực hiện bán khống thì giá chỉ có giảm. Thông thường thời điểm đáo hạn hợp đồng tương lai, giá Bitcoin sẽ biến động mạnh. Thị trường tiền ảo đang hoảng loạn, các NĐT cần thận trọng không những rủi ro về giá mà cả về pháp luật”.

Thanh Xuân

Theo Thanh Xuân (Thanh Niên Online)