Nhà giàu tranh mua nhà ở xã hội, buộc thu hồi chặn trục lợi chính sách

Bộ Xây dựng vừa có văn bản trả lời chất vấn Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tạo thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng về nhiều vấn đề liên quan đến NƠXH. Đại biểu nêu lên thực trạng thiếu nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân đến nay vẫn còn nhiều bất cập, tồn tại kéo dài và đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết có giải pháp gì tham mưu cho Chính phủ trong thời gian tới để khắc phục tình trạng thiếu nguồn vốn ưu đãi; cơ chế khuyến khích chủ đầu tư đủ mạnh để đầu tư NƠXH: chính sách hỗ trợ mang tính khả thi cho đối tượng mua NƠXH và xử lý tình trạng đối tượng được mua NƠXH chưa đúng quy định.

Trả lời vấn đề này, liên quan đến các giải pháp khắc phục tình trạng thiếu nguồn vốn ưu đãi, Bộ Xây dựng cho biết, tại Nghị quyết số 43/2022 và Nghị quyết số 11, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành 2 gói hỗ trợ tín dụng để phát triển NƠXH. 

Cụ thể là cho vay ưu đãi thông qua Ngân hàng chính sách xã hội đối với cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê mua NƠXH, nhà ở cho công nhân; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở theo chính sách về nhà ở xã hội; Tổng nguồn vốn cho vay tối đa là 15.000 tỷ dồng; 

Gói thứ hai là cho vay hỗ trợ lãi suất 2%/năm thông qua hệ thống ngân hàng thương mại cho một số ngành nghề, lĩnh vực, trong đó có xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân mua, thuê và thuê mua, cải tạo chung cư cũ. Tổng nguồn vốn để bù lãi suất là 40.000 tỷ đồng.

Đối với gói cho khách hàng cá nhân vay mua, thuê mua NƠXH, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở thông qua Ngân hàng chính sách xã hội, hiện nay thực hiện theo quy định của Nghị định số 100/2015. Theo báo cáo của Ngân hàng chính sách xã hội, đến ngày 15/5/2022, đã giải ngân được 140 tỷ cho 749 khách hàng.

Đối với gói cho vay doanh nghiệp thông qua hệ thống ngân hàng thương mại, được biết, đã có 41 địa phương gửi báo cáo đề xuất 240 dự án xây dựng NƠXH, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ đang triển khai.

Tuy nhiên, qua rà soát điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 5 Điều 10 Nghị định số 31 thì có 4 dự án NƠXH, nhà ở công nhân được UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm về hồ sơ pháp lý và đề xuất nhu cầu vay vốn (tỉnh Lào Cai, Hòa Bình, Tây Ninh, Tiền Giang). 4 dự án với quy mô 6.426 căn hộ, tổng mức đầu tư 4.665 tỷ đồng và nhu cầu vay vốn theo đề xuất của các địa phương khoảng 1.751 tỷ đồng.

Về việc xử lý tình trạng đối tượng được mua NƠXH chưa đúng quy định, Bộ Xây dựng thông tin, Bộ đã nghiên cứu, xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 16/2022 về quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng.

Cụ thể, tại điểm b khoản 1, điểm b khoản 6 Điều 64 đã bổ sung và quy định cụ thể hành vi vi phạm về bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH không đúng đối tượng theo quy định và biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thu hồi NƠXH và buộc hoàn trả bên mua, bên thuê mua số tiền mua, thuê, thuê mua NƠXH.

Đồng thời, Bộ Xây dựng đã có các văn bản đôn đốc các địa phương đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra các hành vi vi phạm trong việc bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Teo tóp quỹ đất, NƠXH thu chênh, bán sai đối tượng

Trước đó, nêu tại báo cáo công tác năm 2021 của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) gửi tới kỳ họp thứ 2, Quốc hội khoá XV, báo cáo chuyên đề việc quản lý quy hoạch, cấp phép xây dựng tại các đô thị giai đoạn 2017-2020, Kiểm toán KTNN đã chỉ ra nhiều bất cập liên quan đến NƠXH.

Theo cơ quan kiểm toán, trong giai đoạn trên, một số địa phương như tỉnh Khánh Hòa, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết, điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng còn chưa bố trí quỹ đất dành cho phát triển NƠXH theo quy định.

Tại TP.HCM, nhiều dự án không bố trí diện tích đất dành cho NƠXH theo quy định như: Đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 Khu dân cư Thạnh Mỹ Lợi B; Đồ án tỷ lệ 1/2000 dự án Sài Gòn Sports City; Đồ án tỷ lệ 1/2000 Khu dân cư phường Tân Định, quận 1; Đồ án QHPK 1/2000 Khu dân cư phía Bắc Đại lộ Võ Văn Kiệt quận Bình Tân.

Thời gian qua, Bộ Xây dựng cho biết, trên các phương tiện thông tin đại chúng đã đưa tin về một số tồn tại, bất cập, vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng NƠXH tại một số địa phương như: Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bình Định, Phú Yên, Đắk Lắk...

Như việc đối tượng được mua NƠXH chưa đúng quy định; việc lập dự toán theo phương án tính giá bán của chủ đầu tư dự án NƠXH chưa đúng; chủ đầu tư, khách hàng tự thay đổi thiết kế công trình, căn hộ; việc sử dụng căn hộ không đúng mục đích...

Thực tế, tại Hà Nội, qua kiểm tra, giám sát việc sử dụng NƠXH đã phát hiện và xử lý một số trường hợp các đối tượng mua, thuê NƠXH sử dụng không đúng mục đích như: Cải tạo đập thông 2 căn hộ để mở rộng diện tích tại dự án 30 Phạm Văn Đồng (Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy).

Cho ở nhờ, cho thuê lại hoặc không sử dụng. Điển hình như dự án NƠXH tại ngõ 622 phố Minh Khai có 57 trường hợp; khu NƠXH tại ô đất CC-1 khu đô thị Quốc Oai có 65 trường hợp; khu nhà ở cho người thu nhập thấp Ecohome 2 có 158 trường hợp; khu nhà ở cho người thu nhập thấp Ecohome 1 có 200 trường hợp...

Hay tại Bắc Ninh, Sở Xây dựng đã phát hiện nhiều trường hợp bán NƠXH không đúng đối tượng, có hiện tượng bắt buộc khách hàng phải mua thêm “gói nội thất”. Thậm chí thu tiền thêm ngoài hợp đồng.

Tại các dự án Khu nhà ở chung cư cho người có thu nhập thấp tại Bắc Từ Sơn và dự án NƠXH Cao Nguyên, theo kết luận của Sở Xây dựng Bắc Ninh, có các vi phạm như: Chưa trình Sở Xây dựng thẩm định giá bán, chưa cung cấp đầy đủ thông tin định kỳ hằng tháng về tình hình giao dịch bất động sản của dự án theo quy định; chưa xét duyệt đối tượng, chưa ký hợp đồng theo quy định của pháp luật…

Đặc biệt, tại 2 dự án này, Sở Xây dựng chỉ rõ việc bán nhà cho không đúng đối tượng, có hiện tượng thu tiền thêm ngoài hợp đồng được ký kết; có hiện tượng kê khai thuế chưa chính xác, không xuất hóa đơn đầy đủ theo quy định của pháp luật về thuế.

Tại dự án khu nhà ở chung cư cho người có thu nhập thấp tại khu nhà ở Bắc Từ Sơn còn có hiện tượng bắt buộc khách hàng phải mua thêm gói nội thất ngoài giá trị hợp đồng được ký kết.

Tại dự án khu NƠXH Dabaco Khắc Niệm của Công ty CP Tập đoàn Dabaco Việt Nam, theo kết luận của Sở Xây dựng Bắc Ninh, xảy ra tình trạng ký hợp đồng bán nhà ở cho một số khách hàng không đúng quy định về trình tự, thủ tục mua bán nhà ở; có hiện tượng một số tổ chức, cá nhân không được chủ đầu tư ủy quyền nhưng thực hiện việc môi giới mua bán tại dự án.

Bộ Xây dựng thanh tra quỹ đất NƠXH

Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác thanh tra chuyên ngành năm 2022 mà Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã giao Thanh tra Bộ.

Bộ Xây dựng đã quyết định thanh tra việc thực hiện quy định dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân tại 11 địa phương: Hà Nội, TP.HCM, Bắc Giang, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh, Ninh Bình, Đà Nẵng, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An.

Ngoài thanh tra việc dành quỹ đất xây NƠXH, Thanh tra bộ cũng thanh tra việc quản lý, sử dụng quỹ bảo trì chung cư tại 11 địa phương.

Theo số liệu thống kê từ Bộ Xây dựng, tính đến cuối năm 2021, cả nước đã hoàn thành 266 dự án NƠXH ở khu vực đô thị, đang tiếp tục triển khai 278 dự án trong đó hoàn thành xây dựng 121 dự án NƠXH dành cho công nhân khu công nghiệp, với quy mô khoảng 54 nghìn căn hộ và đang tiếp tục triển khai khoảng 100 dự án nhà ở cho công nhân với khoảng 134 nghìn căn hộ. Tuy nhiên, kết quả đó vẫn chưa đạt yêu cầu, mục tiêu đề ra.

Theo Hồng Khanh (VietNamNet)