Nhà đầu tư làm gì để tránh mất vốn khi cổ phiếu bị hủy niêm yết?

Vụ Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa công bố loạt quy định về hủy niêm yết bắt buộc cổ phiếu và một số lưu ý đối với nhà đầu tư.

Theo Vụ Phát triển thị trường chứng khoán, quy định về hủy niêm yết bắt buộc đối với cổ phiếu trên thị trường chứng khoán (TTCK) trong trường hợp cần thiết có ý nghĩa vô cùng quan trọng, góp phần tạo môi trường đầu tư công bằng, minh bạch.

Kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy hầu hết các TTCK phát triển trên thế giới đều có các tiêu chí rà soát để hủy niêm yết đối với các doanh nghiệp yếu kém, không còn đáp ứng đủ điều kiện duy trì niêm yết. Tại TTCK Hàn Quốc, Thái Lan hay Nhật Bản, ngoài việc các doanh nghiệp bị hủy niêm yết do giải thể, phá sản, còn có các tiêu chí bị hủy niêm yết liên quan tới: doanh thu, vốn hóa thị trường, ý kiến của đơn vị kiểm toán, khối lượng giao dịch, vi phạm về CBTT, vi phạm về QTCT… Cơ quan quản lý khẳng định chỉ có những doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh tốt, tuân thủ quy định pháp luật mới có thể niêm yết chứng khoán lâu dài trên TTCK Việt Nam.

Việc nắm vững những quy định liên quan đến hủy niêm yết bắt buộc cổ phiếu sẽ giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn. Hiện, các trường hợp cổ phiếu của công ty đại chúng (CTĐC) sẽ bị hủy bỏ niêm yết bắt buộc được quy định tại khoản 1 Điều 120 Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán (Nghị định số 155/2020/NĐ-CP).

Đồng thời, nhằm mục đích giúp cảnh báo sớm cho các nhà đầu tư về những rủi ro tiềm ẩn có thể dẫn đến nguy cơ hủy niêm yết cổ phiếu, Quy chế niêm yết và giao dịch chứng khoán niêm yết ban hành theo Quyết định số 17/QĐ-HĐTV của Hội đồng thành viên SGDCK Việt Nam đã đưa ra các quy định về các trường hợp cổ phiếu bị cảnh báo, kiểm soát, hạn chế, đình chỉ giao dịch. Các quyết định này được công bố thông tin rộng rãi trên toàn thị trường, do đó nhà đầu tư hoàn toàn có thể nắm được thông tin về những cổ phiếu nào có khả năng tiềm ẩn bị hủy niêm yết trong tương lai.

Cơ quan quản lý lưu ý nhà đầu tư cần nắm rõ những quy định liên quan tới việc hủy niêm yết bắt buộc cổ phiếu và một số lưu ý khi tham gia vào TTCK để tránh được những rủi ro thất thoát vốn đầu tư khi cổ phiếu bị hủy niêm yết bắt buộc.

Thứ nhất, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức, hiểu biết về TTCK, nền tảng tài chính, uy tín và triển vọng của doanh nghiệp niêm yết.

Thứ hai, nhà đầu tư cần cẩn trọng trong việc lựa chọn đầu tư cổ phiếu của doanh nghiệp niêm yết, cần xem xét khả năng tuân thủ quy định pháp luật nói chung, quy định pháp luật chứng khoán nói riêng của doanh nghiệp đó, đồng thời cũng cần xem xét sự tuân thủ pháp luật của những người điều hành doanh nghiệp (Hội đồng quản trị, Ban giám đốc…), đánh giá uy tín và khả năng quản trị công ty của doanh nghiệp;.

Thứ ba, nhà đầu tư cũng cần chú ý liên tục cập nhật mọi thông tin về cổ phiếu, báo cáo tài chính của doanh nghiệp, từ đó có thể nhanh chóng nắm bắt, đánh giá chất lượng cổ phiếu và ra quyết định đầu tư một cách chính xác hơn.

Theo quy định, cổ phiếu bị hủy niêm yết bắt buộc vẫn có thể giao dịch trên thị trường UPCoM. Biên độ giao dịch của thị trường này (15%) cao hơn gấp đôi HoSE (7%). Những mã này cần tối thiểu hai năm giao dịch trên UPCoM, trước khi đăng ký niêm yết lại trên Sở giao dịch nếu đáp ứng các điều kiện niêm yết.

Mới đây, Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HoSE) thông báo hủy niêm yết bắt buộc hai cổ phiếu HBC của Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình và HNG của Công ty Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai, từ ngày 6/9, VnExpress thông tin.

Nguyên nhân của hai trường hợp đều đến từ kết quả kinh doanh bết bát những năm qua. Với HBC, lỗ lũy kế hợp nhất tính đến cuối năm 2023 là 3.240 tỷ đồng, vượt quá số vốn điều lệ thực góp của công ty là 2.741 tỷ đồng. Công ty này lỗ hai năm liền trước khi thị trường bất động sản "đóng băng" khiến nguồn thu giảm sút, nợ khó đòi dâng cao tạo gánh nặng trích lập dự phòng. Song song đó, thượng tầng công ty lại xảy ra cuộc "nội chiến".

Còn HNG đã kinh doanh thua lỗ trong ba năm liên tục với lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ năm 2021, 2022 và 2023 về mức âm lần lượt là hơn 1.119 tỷ, 3.576 tỷ và 1.098 tỷ đồng.

Cổ phiếu hai doanh nghiệp này ngay lập tức biến động mạnh. Phiên giao dịch đầu tiên sau khi HoSE công bố thông tin, HBC và HNG đều bị bán tháo.

Cổ phiếu HBC giảm liên tiếp nhiều phiên với áp lực bán chiếm áp đảo. Sau hơn nửa tháng, thị giá mã này mất hơn 30%, giảm từ 7.250 đồng về dưới 5.000 đồng. Mã HNG cũng có thời điểm giảm hơn 20%, nhưng phục hồi trở lại những phiên gần đây. Thị giá cổ phiếu này hiện ở mức 4.390 đồng, cao hơn giá đóng cửa phiên 29/7 - phiên giao dịch đầu tiên sau tin hủy niêm yết.

Trong công văn phúc đáp HoSE, Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình nói không đồng ý các căn cứ xem xét hủy niêm yết bắt buộc mà cơ quan này áp dụng với cổ phiếu của họ.

Trong khi đó, nói với cổ đông hồi đầu năm, ông Trần Bá Dương - Chủ tịch Hội đồng quản trị HNG - cho biết từng lường trước kịch bản bị hủy niêm yết, nhưng điều này không đáng lo ngại. Ông Dương khẳng định dù chuyển sàn, công ty vẫn công bố thông tin minh bạch và nếu thực hiện tốt, giá cổ phiếu vẫn có thể cải thiện.

PN (SHTT)