Căng thẳng Mỹ - Iran làm tổn thương kinh tế toàn cầu

Ông Jason Tuvey, chuyên gia kinh tế thị trường mới nổi Capital Economics cho biết trong một báo cáo, tướng Qassem Soleimani - tư lệnh lực lượng Quds, Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đã bị sát hại trong một cuộc không kích hôm thứ sáu 3/1 vừa qua theo lệnh của tổng thống Mỹ Donal Trump đã làm tăng khả năng xung đột giữa Mỹ và Iran. Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố sẽ báo thù với những người liên quan tới cái chết của Soleimani.

Ông Tuvey nhận định: "Rõ ràng, mối quan tâm lớn đối với nền kinh tế toàn cầu là các sự kiện này vượt tầm kiểm soát và Mỹ phát động cuộc tấn công toàn diện vào Iran". "Kinh tế Iran sụp đổ khiến kinh tế toàn cầu giảm 0,3% - tương tự như thiệt hại của cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung". 

Căng thẳng Mỹ - Iran cũng làm chao đảo các thị trường toàn cầu. Các công cụ trú ẩn tăng giá mạnh vài ngày qua. Nguồn tin Bloomberg nhận định vàng thỏi đang có bước tiến mạnh vào đầu năm 2020 trước sự trượt giá của đồng bạc xanh và nền kinh tế thế giới vốn đã chịu nhiều tổn thương do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

Ngược lại, chứng khoán Mỹ lại đi xuống phiên cuối tuần trước. Cả ba chỉ số chủ chốt của Wall Street giảm gần 1% - mạnh nhất kể từ đầu tháng 12. Hiện tại, các chỉ số tương lai của chứng khoán Mỹ vẫn đang đi xuống. 

Tác động quan trọng nhất của căng thẳng Mỹ - Iran với kinh tế toàn cầu là giá dầu tăng vọt. Giá dầu thô Brent tăng 4% ngay sau thông tin về vụ không kích. "Chúng tôi cho rằng khả năng Mỹ và Iran xảy ra chiến tranh toàn diện là khó. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng dầu mỏ có thể là mục tiêu trả đũa", Ian Shepherdson - kinh tế trưởng tại Pantheon Macroeconomics cho biết.

Khi Iran trả đũa, đóng cửa eo biển Hormuz, - cửa ngõ quan trọng cho hơn 1/5 lượng tiêu thụ dầu trên toàn cầu. Đây là khu vực mà cơ quan thông tin năng lượng Mỹ gọi là 'nút cổ chai' quan trọng nhất trên thế giới. Iran từng đe dọa phá vỡ các chuyến hàng tại nút cổ chai này nhằm đáp trả việc Mỹ trừng phạt kinh tế Iran.

Nếu kịch bản này xảy ra, Tuvey dự đoán giá dầu Brent sẽ bị đẩy lên 150 USD/thùng - đẩy lạm phát tại các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) tăng thêm 3,5-4%. Shepherdson cho rằng giá dầu tăng "không khác nào tăng thuế lên người tiêu thụ dầu mỏ và là cú giáng vào các nhà sản xuất".

"Tiêu thụ dầu mỏ của thế giới vào khoảng 100 triệu thùng mỗi ngày, do đó, giá cứ tăng 5USD lại tương đương đánh thuế khoảng 183 tỷ USD mỗi năm, khoảng 0,1%GDP toàn cầu", Shepherdson tính toán.

Tiêu thụ dầu của Thế giới là khoảng 100 triệu thùng mỗi ngày, do đó, mỗi năm đô la trên giá tương đương với thuế hàng năm khoảng $ 183B mỗi năm, tương đương 0,1% GDP toàn cầu, ông nói.

Tuy nhiên, khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phản ứng lại lạm phát tăng bằng cách tăng lãi suất là khó, ông nhận định.  "Họ hiểu rõ tác động của giá dầu tăng, tỷ lệ thất nghiệp thấp và khả năng lạm phát lõi đi lên do thuế nhập khẩu.

Mối quan tâm hiện tại là liệu biến động tại Trung Đông sẽ châm ngòi cho xu hướng bán tháo cổ phiếu, làm giảm niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng đến mức nào mà thôi", Shepherdson kết luận.

Hiền Lê (Nguoiduatin.vn)