Từ chàng IT đến đạo diễn Việt làm nên lịch sử tại Cannes

Liên hoan phim Cannes 2023 khép lại với giải thưởng cao nhất thuộc về tác phẩm Anatomy of a Fall của điện ảnh Pháp. Nhưng với khán giả Việt Nam, cái tên được nhắc đến nhiều nhất không ai khác ngoài Phạm Thiên Ân - người vừa thắng giải Caméra d’or (Camera Vàng) cho phim điện ản đầu tay Bên Trong Vỏ Kén Vàng.

Nhà làm phim sinh năm 1989 xuất sắc vượt qua nhiều đối thủ đến từ Pháp, Hàn, Nga, Mỹ… để giành chiến thắng. Đây là lần đầu tiên có đạo diễn Việt được gọi tên ở một hạng mục quan trọng ở Cannes trong vòng 30 năm qua.

Từ chàng IT đến nhà làm phim điện ảnh

Hành trình đến với điện ảnh của Phạm Thiên Ân không hề bằng phẳng. Sau khi tốt nghiệp cấp 3, chàng trai Lâm Đồng không theo đuổi nghệ thuật mà chọn học Công nghệ Thông tin tại Đại học Hoa Sen, TP.HCM.

Nhưng quyết định đó cũng giúp anh nhận ra mình đã đi sai đường. Phạm Thiên Ân phát hiện mình thích điện ảnh, có hứng thú nhất định với việc làm phim nên đổi hướng. Anh quyết định tự đào tạo, tự rèn luyện để lấy kinh nghiệm thực tế.

Trước khi thắng giải tại Cannes 2023, Phạm Thiên Ân gần như là cái tên xa lạ với nhiều khán giả trong nước. Thực tế, đạo diễn đã có kinh nghiệm làm vài phim ngắn trước khi bắt tay thực hiện dự án điện ảnh đầu tay.

Kể từ khi bắt đầu tập tành làm phim, anh đã đoạt được một số giải thưởng về phim ngắn tại Việt Nam, nổi bật có giải nhì cuộc thi Làm phim ngắn 48 giờ vào năm 2014.

Sự nghiệp của Phạm Thiên Ân có bước ngoặt khi quyết định chuyển đến Houston, Texas (Mỹ) để sinh sống vào năm 2015. Tại đây, anh vẫn kiên trì và tiếp tục theo đuổi công việc làm phim tự do.

Năm 2018, anh gây chú ý khi giới thiệu phim ngắn tên The Mute. Tác phẩm dài 15 phút, kể về một cô gái cố gắng đi tìm câu trả lời về tình yêu ngay trước ngày cưới. Khi ra mắt, phim ngắn được chiếu tại Liên hoan phim ngắn Quốc tế Palm Spring, đồng thời được chọn tranh giải ở gần 15 Liên hoan phim quốc tế khác như Winterthur, Tampere, Hong Kong, Encounters, Aspen....

Đến năm 2019, anh tiếp tục thực hiện phim ngắn Stay Awake, Be Ready. Tác phẩm gây ấn tượng khi được quay chỉ với một cú máy, kể lại một cuộc trò chuyện bí ẩn giữa 3 thanh niên tại một quầy hàng trên phố.

Dự án cũng gây được tiếng vang khi được mời tham dự Liên hoan Cannes 2019 ở hạng mục Director’s Fortnight - Tuần lễ dành cho các nhà làm phim, đồng thời đoạt giải Illy. Sau đó, phim cũng được trình chiếu tại hơn 40 Liên hoan phim quốc tế như Busan (Hàn Quốc), Locarno (Thụy Sĩ), Singapore, Stockholm (Thụy Điển), Milano (Italy), Vancouver (Canada),...

Không những vậy, Stay Awake, Be Ready cũng là tác phẩm mang lại cảm hứng cho Phạm Thiên Ân thực hiện phim điện ảnh đầu tay Bên Trong Vỏ Kén Vàng, từ đó nhận được giải thưởng tại liên hoan phim danh giá nhất hành tinh.

Chiến thắng lịch sử tại Cannes 2023

Với Bên Trong Vỏ Kén Vàng, Phạm Thiên Ân cùng lúc đảm nhận nhiều vai trò: Đạo diễn, biên kịch, biên tập, thiết kế sản xuất . Dự án được lên kế hoạch thực hiện từ năm 2020, không lâu sau khi phim ngắn Stay Awake, Be Ready ra đời.

Nội dung phim kể lại hành trình của hai nhân vật: Người đàn ông tên Thiện và đứa cháu tên Đạo. Sau khi chị dâu mất vì tai nạn, Thiện đưa thi thể chị về quê rồi lên đường tìm người anh trai mất tích. Trên hành trình đó, các nhân vật liên tục có những cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ, để rồi không phân biệt được thực - ảo.

Trong dự án điện ảnh đầu tay, Phạm Thiên Ân thử thách bản thân với câu chuyện dài gần 3 tiếng đồng hồ. Tác phẩm không hề dễ xem vì nặng về tâm lý, lồng ghép yếu tố siêu thực và tâm linh nên có thể gây khó hiểu với khán giả đại chúng.

Tại Cannes 2023, Bên Trong Vỏ Kén Vàng là đại diện duy nhất của điện ảnh Việt Nam tranh giải. Trong buổi chiếu đầu tiên vào ngày 24/5, phim nhận được tràng vỗ tay kéo dài 5 phút. Nhiều khán giả đánh giá cao tác phẩm so với mặt bằng chung của điện ảnh Việt.

Dù phim nhận được nhiều lời khen, chiến thắng của Phạm Thiên Ân vẫn là một điều bất ngờ. Bởi lẽ trước đó, có một số tác phẩm đầu tay khác gây ấn tượng và tạo hiệu ứng truyền thông tốt hơn. Đơn cử là phim How To Have Sex của nữ đạo diễn người Anh Molly Manning Walker.

Thế nhưng, ngôn ngữ kể chuyện độc đáo đã giúp Phạm Thiên Ân chinh phục hội đồng giám khảo hạng mục Caméra d’or gồm 6 người, trong đó giữ vị trí chủ tịch là nữ diễn viên Pháp Anaïs Demoustier - nổi tiếng với Les Grandes Personnes (2009), The Snows of Kilimanjaro (2011).

Trùng hợp là cách đây 30 năm, đạo diễn Trần Anh Hùng cũng thắng giải này tại Cannes 1993 với phim Mùi Đu Đủ Xanh. Năm nay, đạo diễn người Pháp gốc Việt tiếp tục giành giải Đạo diễn xuất sắc.

Chiến thắng của Phạn Thiên Ân tại Cannes là một cột mốc đáng nhớ trong năm nay của điện ảnh nước nhà. Thành tích này nhận được sự hưởng ứng nhiệt liệt từ người yêu phim Việt. Nhiều ý kiến đánh giá cao đạo diễn khi tự đào tạo, học nghề ở trong nước, tự thực hiện phim đầu tay ở tuổi 33 và thắng lớn.

Đây thực sự là một tấm gương sáng để nhiều đạo diễn lấy động lực, có cảm hứng để tiếp tục theo đuổi sự nghiệp làm phim dài hơi.

Theo Minh Nhật (Tiền Phong)