Những bảng xếp hạng đình đám của thế hệ 8x, 9x: đánh dấu sự lên ngôi của Mỹ Tâm, Lam Trường đến "lăng xê" Bảo Thy, Noo Phước Thịnh

Từ nhỏ đến lớn, âm nhạc vốn là người bạn đồng hành không thể thiếu của mỗi chúng ta. Cuộc sống phản ánh qua những giai điệu, ca từ và len lỏi, chạm đến cảm xúc riêng của mỗi con người. Âm nhạc cũng có giá trị của riêng mình thông qua những điều nhỏ nhặt như thế. Nhằm thể hiện thước đo giá trị của âm nhạc, theo dòng thời gian, nhiều bảng xếp hạng đã được ra đời. Các bảng xếp hạng này đã trở thành một phần ký ức của những thế hệ 8x, 9x yêu âm nhạc tại Việt Nam.

iTV

iTV là kênh truyền hình âm nhạc hàng đầu, từng rất phổ biến đối với giới trẻ. Ra mắt vào năm 2008, iTV phản ánh rất rõ về mức độ phổ biến của một ca khúc ở thời điểm ra mắt cũng như "sức sống" đường dài thông qua những bảng xếp hạng idol, những tin nhắn bình chọn gửi tổng đài để đưa ca khúc yêu thích lên vị trí số 1 và được phát sóng trên tivi. Nhiều ca khúc Việt nổi đình đám thời điểm đó như: Công Chúa Bong Bóng, Trang Giấy Trắng, Vầng Trăng Khuyết, Khóc, Lạnh... Không chỉ giới hạn âm nhạc trong nước, iTV còn mở rộng phát sóng nhạc quốc tế. Cũng chính vì thế mà iTV đã mở ra làn sóng nghe nhạc Kpop, với nhiều bản hit khuấy đảo người nghe Việt lúc bấy giờ như: Haru Haru, Gee, Sorry Sorry, Mirotic, Nobody...

Ở cái thời mạng xã hội chưa phổ biến, iTV đã phần nào thúc đẩy mạnh mẽ ý thức ủng hộ ca sĩ. Chỉ khi ca khúc được bình chọn nhiều thì mới có thể lên sóng, góp phần quảng bá sản phẩm đến với nhiều đối tượng người nghe hơn. Ai là fan cứng của iTV thì chắc hẳn chẳng thể nào quên cảm giác vui sướng khi ca khúc mình yêu thích liên tục đứng đầu và được phát sóng. Cũng chẳng quên được những lần bị "ám ảnh" bởi các sản phẩm hợp với thị hiếu số đông nhưng lại chẳng phải "gu" của mình.

Hơn 10 năm hoạt động, iTV thực sự là một kênh nghe nhạc để lại nhiều ấn tượng đẹp trong lòng người nghe nhạc. iTV chính thức bị "khai tử" vào ngày 31/12/2018 trong sự tiếc nuối của rất nhiều người. iTV lùi về quá khứ trở thành một mảng ký ức đẹp, là một phần thanh xuân của thế hệ 9X.

Làn Sóng Xanh

Làn Sóng Xanh là một trong những giải thưởng, bảng xếp hạng có lịch sử phát sóng lâu nhất tại Việt Nam. Ra đời vào năm 1997, ngay trong những ngày đầu, Làn Sóng Xanh đã tạo ra một làn sóng hâm mộ cuồng nhiệt, phản ánh rõ rệt quá trình phát triển của thời kỳ âm nhạc mới. Làn Sóng Xanh được phát sóng hàng tuần, công bố top 10 các ca khúc Việt Nam được yêu thích nhất. Cuối năm, chương trình sẽ có các đêm biểu diễn, trao giải hoành tráng bậc nhất, quy tụ các ca sĩ đình đám lúc bấy giờ. Thời Làn Sóng Xanh cũng đánh dấu sự lên ngôi của một loạt những ngôi sao đình đám như: Phương Thanh, Mỹ Tâm, Đan Trường, Lam Trường, Cẩm Ly, Tam ca Áo trắng...

Những năm gần đây, bảng xếp hạng Làn Sóng Xanh được đổi tên thành Làn Sóng Xanh Next Step. Bảng xếp hạng vẫn được phát sóng định kỳ trên radio với cách thức bình chọn thông qua việc gửi email hoặc để lại bình luận trên fanpage. Còn đối với các giải thưởng quan trọng cuối năm, Làn Sóng Xanh sẽ chọn ra top 100 ca khúc trụ hạng bền bỉ trong năm và tiến hành bình chọn qua email và fanpage như với bảng xếp hạng tuần. Ngoài ra, ban tổ chức sẽ lấy phiếu bình chọn thu thập từ các trường Đại học, Cao đẳng và tổng hợp số liệu từ các đối tác để có top 5 đề cử cuối cùng. Sau khi kết thúc bình chọn, top 5 đề cử ở các hạng mục sẽ được Hội đồng bình chọn bao gồm hàng trăm thành viên, sẽ tiến hành việc bình chọn với các hạng mục trao giải thưởng.

VN20 XoneFM

VN20 của XoneFM cũng là một bảng xếp hạng được phát trên sóng radio ra đời vào năm 2006. Đây là bảng xếp hạng top 10 ca khúc hot nhất dựa trên lượt bình chọn hàng tuần. Trong chương trình, những phỏng vấn thú vị về các nghệ sĩ nổi bật cũng được phát sóng. 2 người dẫn chương trình quen thuộc và gắn bó lâu nhất với VN20 XoneFM chính là Thảo Lê và Minh Xù. Fan có thể đề cử và bình chọn thông qua fanpage và trang web của VN20. Tuy nhiên, hiện tại trang web đã bị "đóng băng".

Zing Chart

Zing Chart là bảng xếp hạng âm nhạc uy tín hàng đầu hiện nay trên thị trường nhạc Việt. Lý do là bởi bảng xếp hạng căn cứ vào số lượng người nghe thực (Unique Listener) theo giờ trên Zing MP3 - trang nghe nhạc trực tuyến lớn bậc nhất của Việt Nam. Ra mắt vào năm 2007, đa số các nghệ sĩ Việt thời điểm đó đều lựa chọn phát hành nhạc tại Zing MP3. Người nghe nhạc cũng vì thế mà dần có thói quen nghe nhạc trên trang nhạc số này. Đó chính là lý do mà Zing Chart từng được đánh giá cao về mức độ tin cậy, độ chính xác trong việc đo lường sức hút của các sản phẩm và nghệ sĩ cũng như xu hướng nghe nhạc của công chúng.

Zing Chart hiện có bảng xếp hạng thời gian thực (realtime) và bảng xếp hạng tuần của cả Vpop, Kpop và USUK. Đặc biệt, Zing Chart cũng có cả bảng xếp hạng dành cho thể loại MV chứ không chỉ có audio. Bảng xếp hạng cũng là nền tảng quan trọng để đánh giá và vinh danh các nghệ sĩ có hoạt động nổi bật trong năm tại Zing Music Awards - giải thưởng nhạc số đầu tiên của Việt Nam. Ngoài ra, giải thưởng còn được lựa chọn bởi hội đồng chuyên môn, đảm bảo có sự cân bằng giữa yếu tố chuyên môn và thị trường. 

NhacCuaTui

Tương tự Zing Chart, NhacCuaTui cũng là một bảng xếp hạng của riêng nền tảng nghe nhạc NhacCuaTui. Ra đời vào tháng 8/2007, NhacCuaTui cũng là một trang nghe nhạc số khá phổ biến và độc quyền của nhiều nghệ sĩ, cùng với Zing MP3 trở thành 2 nền tảng nghe nhạc phổ biến nhất Việt Nam khi thời đại số mới trong giai đoạn đầu phát triển.

NhacCuaTui cũng có bảng xếp hạng hàng tuần của ca khúc và MV. Bảng xếp hạng NhacCuaTui cập nhật vào thứ hai hàng tuần dựa trên số liệu thống kê thực tế qua lượt nghe, thích, bình luận, chia sẻ, tải... Mỗi tương tác của người dùng đều tác động đến kết quả cuối cùng của bảng xếp hạng. 

Thời điểm mới ra mắt, Zing và NhacCuaTui là bệ phóng cho những tân binh Vpop vụt lên thành công như: Bảo Thy, Đông Nhi, Noo Phước Thịnh, Ngô Kiến Huy, Khổng Tú Quỳnh, Minh Hằng... Những ca khúc của họ mỗi khi ra mắt trên các nền tảng này đều luôn chiếm lĩnh thứ hạng cao.

Yan Vpop 20

Yan Vpop 20 là bảng xếp hạng ca khúc Việt do chính khán giả bình chọn và được tham khảo từ các bảng xếp hạng trên thị trường như Làn Sóng Xanh, XoneFM, NhacCuaTui và ZingChart nhằm góp phần định hướng âm nhạc Việt. Kết quả bình chọn được công bố vào tối thứ 7 hàng tuần trên YANTV. Từ những bảng xếp hạng tuần, Yan Vpop 20 sẽ tổ chức giải thưởng Yan Vpop 20 Awards vào mỗi cuối năm để vinh danh các nghệ sĩ có đóng góp tích cực vào đời sống âm nhạc và định hướng thị hiếu âm nhạc của giới trẻ.

Thời đại streaming - Khi các bảng xếp hạng phải cùng nhau đi tìm chỗ đứng mới

Trong giai đoạn công nghệ số phát triển mạnh mẽ, mạng cũng được sử dụng phổ biến, khán giả ngày càng giảm bớt sự quan tâm đến các bảng xếp hạng mang tính chất truyền hình, radio. Ở thời kỳ hội nhập quốc tế, nhiều nền tảng bảng xếp hạng mạnh từ nước ngoài như Spotify, iTunes... đang dần tấn công vào thị trường Việt Nam. Người nghe nhạc có thêm nhiều sự lựa chọn để thưởng thức âm nhạc, nghệ sĩ cũng có những cơ hội hợp tác với các bảng xếp hạng quốc tế.

Nhiều bảng xếp hạng chọn cách thay đổi để "thích nghi" với đời sống nghe nhạc của công chúng. Ví dụ điển hình là Billboard - hệ thống bảng xếp hạng quan trọng trong ngành công nghiệp âm nhạc Mỹ - đã thay đổi cách tính điểm: giảm điểm radio, tăng điểm streaming. Hơn 60 năm tuổi, Billboard cũng phải có những chuyển mình nhằm đón nhận "cơn bão" streaming, góp phần mở ra cơ hội cho các nghệ sĩ thế hệ mới như Billie Eilish, Cardi B... 

Suy cho cùng, bảng xếp hạng là một công cụ cần phải có trong bất cứ thời kỳ âm nhạc nào. Các hệ thống bảng xếp hạng giúp phản ánh được thị hiếu của công chúng và xác định đúng giá trị của sản phẩm âm nhạc, của nghệ sĩ. Ở mỗi thời kỳ, người nghe sẽ tiếp cận âm nhạc theo những cách khác nhau. 

Ảnh: Chụp màn hình, Internet

Theo Mít (Trí Thức Trẻ)