Thời tiết mát mẻ trong những ngày giao mùa cuối xuân – đầu hạ thường khiến cho mọi người cảm thấy cơ thể thoải mái, tâm tình vui vẻ, ăn uống ngon miệng. Khoảng thời gian cuối tháng 3 – đầu tháng 4 này cũng được Trung y nhắc đến như "mùa dưỡng gan" tuyệt vời nhất trong năm.
Theo đó, chỉ cần tận dụng những ngày này để thực hiện một vài nguyên tắc dưới đây, gan của bạn cả năm sẽ mạnh khỏe, không sinh bệnh tật.
Nguyên tắc dưỡng gan thứ nhất: Ngủ đủ giấc
Trung y cho rằng, hai khoảng thời gian tốt nhất trong ngày để đi ngủ là từ 11:00 – 13:00 trưa và 23:00 – 1:00 sáng. Bốn tiếng ngắn ngủi ấy là thời điểm lượng máu tập trung về gan nhiều nhất, tạo điều kiện tốt nhất cho cơ quan này nghỉ ngơi và khôi phục.
Không chỉ Trung y mà cả y học phương Tây cũng đã nghiên cứu và phát hiện ra rằng, những người thường xuyên không ngủ đủ 6 tiếng đồng hồ mỗi ngày hoặc liên tục thức khuya hơn 12h đêm có tình trạng gan kém hơn nhiều so với người bình thường, mà chủ yếu là do gan không được cung cấp đủ dinh dưỡng.
Từ những dẫn chứng kể trên, có thể thấy giấc ngủ đóng vai trò không thể thay thế đối với sức khỏe của lá gan.
Trên thực tế, những người thường xuyên thức khuya, thiếu ngủ sẽ xuất hiện các triệu chứng dễ nhận thấy như sắc mặt vàng bủng, táo bón, mắt khô và sưng đỏ. Đó đều là biểu hiện cho thấy gan đang bị suy yếu.
Do đó, để bảo vệ cho "nhà máy xử lý độc tố" bên trong cơ thể chúng ta, các chuyên gia Trung y và Đông y đều kiến nghị mọi người nên đi ngủ trước 11h và duy trì ngủ đủ 7 tiếng/ngày.
Gan rơi vào tình trạng "hỏa vượng" sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe tỳ vị. Để tránh xảy ra tình trạng này, lời khuyên của các thầy thuốc Trung y dành cho mọi người là nên ăn nhiều thực phẩm màu xanh, đặc biệt là rau xanh vào dịp cuối xuân đầu hạ.
Bởi theo quan niệm của Trung y, "màu xanh nhập gan", do đó các loại thực phẩm mang màu xanh như cần tây, rau chân vịt… đều có tác dụng dưỡng gan rất tốt.
Tuy nhiên, một số loại rau hoặc thực phẩm tính lạnh lại không thích hợp cho quá trình dưỡng gan vào cuối tháng 3 – đầu tháng 4. Vì thế, trong những ngày này bạn nên hạn chế uống đá, ăn đồ lạnh (đặc biệt là những người dạ dày yếu).
Nếu muốn sử dụng các thực phẩm tính lạnh để chế biến món ăn, thức uống, bạn có thể thêm vào đố một vài loại gia vị như gừng, tỏi… để trung hòa.
Chưa dừng lại ở đó, quá trình nuôi gan trong khoảng thời gian này còn yêu cầu bạn phải ăn uống thanh đạm, hạn chế ăn cay hay các thực phẩm chiên, nướng và ít uống rượu.
Nguyên tắc dưỡng gan thứ ba: Chú ý điều hòa tâm trạng
Trung y thường xuyên nhấn mạnh quan điểm "tức giận thương gan", bởi các tâm trạng mang tính tiêu cực như nóng nảy, buồn bã, thất vọng… sẽ gây tổn thương cho cơ quan này.
Cũng xuất phát từ quan niệm trên, các thầy thuốc Trung y cũng khẳng định rằng người thường xuyên có tâm trạng không tốt thì tình trạng gan của họ chắc chắn cũng không được ổn định.
Bởi vậy, ngoài việc tẩm bổ và ngủ đủ giấc, bạn nên chú ý điều chỉnh tâm trạng trong "những ngày vàng để dưỡng gan" này. Nếu cảm thấy tâm tình bức bối, bạn nên tìm người thân, bạn bè để giải tỏa tâm trạng, tránh kìm nén các cảm xúc trong lòng sẽ hại đến tinh thần và cơ thể.
Nguyên tắc thứ tư: Vận động tích cực
Luyện tập thể dục thể thao một cách đều đặn sẽ có lợi cho các cơ quan trong cơ thể, mà gan cũng không phải là ngoại lệ.
Ngoài những công dụng như tránh béo phì, thúc đẩy trao đổi chất, tăng sức bền… việc tập luyện thể thao còn giúp phòng ngừa gan nhiễm mỡ và một số bệnh lý về gan khác.
Ngoài ra, vận động còn giúp đẩy nhanh tuần hoàn máu và cung cấp cho cơ quan này nhiều dinh dưỡng hơn để duy trì công năng.
Hai mẹo dưỡng gan của Trung y
1. Bấm huyệt
Để có thể giúp gan thanh lọc, giải độc, bạn nên thường xuyên kích thích vào vị trí huyệt Thái Xung (vị trí giữa xương nối ngón cái và ngón chân thứ 2 trên lưng bàn chân).
Thường xuyên massage huyệt vị này sẽ mang lại tác dụng thanh lọc, giải độc, loại bỏ hỏa khí, hạ huyết áp…
Cách thức thực hiện cũng rất đơn giản: Bạn chỉ cần dùng ngón tay bấm vào vị trí huyệt với lực đạo vừa phải trong khoảng 4 phút cho đến khi huyệt hơi đau thì dừng lại.
2. Thực liệu
Gan bị "thượng hỏa" là do khí gan ứ đọng, dẫn đến tình trạng nóng trong và gây ra nhiều bệnh lý khác.
Để tránh gặp phải tình trạng này, các thầy thuốc Trung y kiến nghị mọi người có thể sử dụng một số loại trà giải nhiệt vào dịp cuối đông đầu xuân như trà hoa cúc hoặc trà quyết minh tử để sáng mắt, thanh gan.
Trong trường hợp gan bị thiếu máu, bạn cũng có thể ngâm câu kỷ tử để uống sẽ khắc phục được tình trạng này.
Theo Trần Quỳnh (Soha/Trí Thức Trẻ)