'Cửa sổ tâm hồn' chết dần vì công nghệ

Báo cáo năm 2019 của We are Social, thời lượng sử dụng Internet và mạng xã hội trong một ngày của người Việt rơi vào khoảng 7 giờ và 2,5 giờ. Một thống kê khác chỉ ra rằng, một ngày dân công sở dành trung bình 6 giờ để truy cập Internet trên máy tính, 2 tiếng lướt mạng xã hội trên mọi thiết bị điện tử và 2 tiếng sử dụng smartphone để thao tác với ứng dụng trên mạng. Tính bình quân, mỗi ngày mỗi người tiêu tốn 8 - 10 giờ trước màn hình điện tử - một con số đáng báo động trong thời hiện đại nếu so sánh với thời gian ít ỏi để mắt nghỉ ngơi.

Theo Ths.BS Đào Thị Kim Nhung (Bệnh viện Mắt quốc tế Nhật Bản), việc sử dụng máy tính cũng như các thiết bị điện tử quá lâu (từ 4 tiếng trở lên) trong một không gian hẹp sẽ khiến cho mắt gặp phải những bệnh lý, một trong số đó là hội chứng thị giác màn hình máy tính. Các đối tượng dễ mắc phải hội chứng này là dân văn phòng, dân thiết kế đồ họa, dân công nghệ thông tin, học sinh, sinh viên... Hội chứng thị giác màn hình máy tính bao gồm các biểu hiện: mỏi mắt, khô mắt, cộm chói, sợ ánh sáng, chảy nước mắt, nhìn mờ, nhức đầu và mệt mỏi.

Nguyên nhân của tình trạng trên do tập trung quá mức vào màn hình máy tính trong thời gian dài làm ta quên chớp mắt, dễ làm mắt khô, cộm, rát đỏ, lâu dần dẫn tới tật khúc xạ cho mắt. Thông thường trong khoảng 1 phút, mắt người sẽ chớp từ 12 - 18 lần, mỗi lần chớp nước mắt được tiết ra phủ lên toàn bộ mắt. Khi sử dụng máy tính quá chăm chú, số lần chớp mắt ít hơn bình thường dẫn đến giảm số lượng và chất lượng nước mắt phủ trên giác mạc.

Đặc biệt, việc không đeo kính lọc ánh sáng xanh khi sử dụng máy tính cũng như các thiết bị điện tử sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với mắt. Có thể bạn chưa biết, ánh sáng xanh (vùng ánh sáng nhìn thấy trong phổ quang học có bước sóng từ 450nm - 495nm) phát ra từ các thiết bị điện tử mang năng lượng cao có khả năng tác động sâu vào đáy mắt gây tổn thương võng mạc, nhất là tế bào võng mạc và thủy tinh thể.

Điều này vô cùng nguy hại vì tế bào võng mạc là tế bào đặc biệt trong mắt, có chức năng cung cấp dưỡng chất cho các tế bào thị giác. Sự suy giảm hoạt động của tế bào võng mạc khiến các tế bào thị giác bị cắt nguồn nuôi dưỡng. Đó chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề mờ, mỏi, nhức mắt, đặc biệt là các bệnh lý nguy hiểm ở võng mạc như thoái hóa hoàng điểm (điểm vàng) - bệnh lý có nguy cơ mù lòa rất cao.

Ngoài ra, do mắt bị tác động bởi ánh sáng nguy hiểm từ đèn LED, đèn huỳnh quang trong suốt thời gian làm việc (8 - 11giờ đồng hồ mỗi ngày) cũng khiến cho mắt của bạn bị mỏi, khô rát và mờ hơn…

BS Nhung cho biết, tình trạng mỏi mắt, đau rát mắt, mờ mắt… do hội chứng thị giác màn hình máy tính gây ra có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả công việc cũng như chất lượng cuộc sống hằng ngày.

Mỗi một triệu chứng sẽ để lại những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với mắt. Chẳng hạn:

Mỏi mắt: Biểu hiện đầu tiên của hội chứng thị giác màn hình đó là mỏi mắt vì nhìn vào máy tính liên tục trong nhiều giờ liền. Tình trạng này sẽ gây khó khăn khi bạn muốn tập trung nhìn vào các vật thể, đặc biệt là bạn khó có thể tập trung mắt khi chuyển tầm nhìn từ khoảng cách này sang khoảng cách khác.

Đau rát mắt: Tệ hơn nhức mỏi là khi mắt bạn bắt đầu chuyển sang cảm thấy khó chịu và khi tình trạng xấu thêm đi, hiện tượng khô rát sẽ xuất hiện.

Nhìn mờ: Mắt bị mờ nhưng không suy giảm thị lực có thể là biểu hiện của hội chứng rối loạn thị giác do máy tính. Làm việc với máy tính đòi hỏi mắt liên tục tập trung, di chuyển mắt để nhìn. So với việc đọc sách báo, làm việc trên máy tính sẽ khiến mắt mờ hơn nhiều vì màn hình máy tính có thêm các yếu tố như độ tương phản, độ chớp sáng và độ chói.

Tầm nhìn bị suy giảm: Các hình ảnh về những cảnh vật, thông tin bạn nhìn thấy có thể bắt đầu có hiện tượng mờ dần đi ngay cả khi bạn đã cố tập trung nhìn đúng cách. Hiện tượng này cho thấy, mắt bạn đã bị suy giảm nghiêm trọng về tầm nhìn.

Khô mắt: Mỗi người chớp mắt trung bình 14 lần/ phút. Chớp mắt là phản ứng tự nhiên của cơ thể giúp nước mắt tiết ra và trải đều trên bề mặt mắt. Tuy nhiên, khi dùng máy tính, mắt chúng ta chỉ chớp 6 lần/ phút. Mắt chớp ít hơn khiến nước mắt không đủ để cung cấp lên bề mặt mắt dẫn đến mắt bị khô, dễ bị kích ứng.

Nhìn đôi: Nhìn đôi hay song thị là hiện tượng nhìn một vật nhưng lại thấy hai hình ảnh, tức là xuất hiện một hình ảnh khác mờ hơn bên cạnh hình ảnh thật. Nhìn đôi xảy ra khi cơ mắt bị suy yếu hoặc dây thần kinh thị giác bị tổn thương.

Nhức đầu: Có thể bạn sẽ bị nhức đầu khi có dấu hiệu bị mắc hội chứng thị giác màn hình. Khoảng cách giữa mắt và màn hình máy tính không hợp lý có thể gây ra cảm giác đau nhức đầu, mệt mỏi. Tư thế làm việc cũng như khoảng cách giữa mắt và màn hình máy tính không tốt sẽ khiến việc điều tiết cơ mắt đạt đến cực hạn và gây nên cơn đau đầu.

Đau cổ, vai gáy: Khi mắt mờ do hội chứng thị giác màn hình, nhiều bệnh nhân thường điều chỉnh cổ, lưng để nhìn rõ hơn. Tuy nhiên việc này có thể khiến người bệnh bị đau lưng, đau cổ, mỏi vai gáy vì tư thế ngồi không đúng khi làm việc.

“Nhiều triệu chứng chỉ là tạm thời và sẽ giảm sau khi ngừng hoạt động máy tính hoặc sử dụng thiết bị điện tử phát ra ánh sáng. Tuy nhiên, một số người có thể tiếp tục bị giảm thị lực. Chẳng hạn như nhìn mờ, ngay cả sau khi đã dừng lại làm việc với máy tính, hoặc bị loét giác mạc, kết mạc sừng hoá do khô mắt. Do vậy, nếu không có các biện pháp để chăm sóc và bảo vệ đôi mắt, các triệu chứng sẽ tiếp tục tái diễn và có thể tồi tệ hơn trong tương lai”, BS Nhung nhấn mạnh.

Cũng theo BS Nhung, những nghiên cứu về vai trò của tế bào biểu mô sắc tố võng mạc đã xác định nguyên tắc đúng trong phòng ngừa hội chứng thị giác màn hình.

Do vậy, chúng ta cần chủ động chăm sóc, bảo vệ võng mạc từ bên trong bằng cách bổ sung dưỡng chất qua ăn uống, nuôi dưỡng mắt sáng khỏe từ bên trong. Những dưỡng chất cần thiết, có lợi cho mắt như Vitamin A, C, E, Omega-3, beta-caroten, lutein, selenium... Những dưỡng chất này có thể tìm thấy trong thực phẩm hàng ngày như cá hồi, cà rốt, bông cải xanh, quả óc chó, các loại dâu từ châu Âu và Mỹ, việt quất, phúc bồn tử...

Tạo không gian và thời gian thích hợp để mắt nghỉ ngơi, tránh các tác nhân gây hại từ khói bụi, thuốc lá, rượu bia… và cần có chế độ thăm khám định kỳ vì việc làm này rất hữu ích, góp phần bảo vệ thị lực giúp cho mắt sáng khỏe.

Bên cạnh đó, những người bị mắc hội chứng thị giác màn hình cần có chế độ sử dụng màn hình máy tính, các thiết bị điện tử một cách khoa học. Chẳng hạn như, sau khi dùng máy tính khoảng 20 - 30 phút nên nhìn ra hướng khác và cho mắt rời khỏi màn hình khoảng 2 - 5 phút; chớp mắt thường xuyên để tránh tình trạng mắt bị khô, nên bổ sung độ ẩm cho mắt bằng cách sử dụng nước mắt nhân tạo; cần giữ tư thế làm việc cũng như khoảng cách giữa mắt và màn hình máy tính phù hợp (40 - 75cm) giúp việc điều tiết cơ mắt được tốt hơn, hạn chế đau đầu, mỏi mắt; nên sử dụng ghế tựa, có đệm lưng khi ngồi học hoặc làm việc; chú ý điều chỉnh tư thế khi ngồi máy tính, không nên ngồi một chỗ quá lâu, hãy vận động sau mỗi 45 - 60 phút.

Ánh sáng xanh là một trong những ánh sáng có năng lượng lớn nhất trong số các ánh sáng nhìn thấy được. Chúng có thể dễ dàng xuyên qua các lớp lọc ánh sáng tự nhiên của nhãn cầu để đến đáy mắt và gây tổn thương võng mạc. Vì thế, chúng ta phải có một số biện pháp khắc phục khi thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng xanh.

Biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất là hạn chế tối đa việc nhìn vào màn hình điện tử bởi tác hại của ánh sáng xanh sẽ làm rối loạn nhịp sinh học nặng nề. Do vậy, trong vòng 2 - 3 tiếng trước khi ngủ, thay vì sử dụng điện thoại, xem tivi, bạn có thể nghe radio, nghe nhạc, đọc sách báo, đi dạo, tán gẫu.

Mặt khác, việc giảm độ sáng, ánh sáng chói từ màn hình bằng cách dùng các tấm bảo vệ màn hình, đeo kính lọc ánh sáng xanh, sử dụng nước mắt nhân tạo hay thuốc chống mỏi mắt cũng sẽ giúp bạn giảm thiểu được tác dụng phụ của các loại màn hình điện tử.

Ngoài ra, chúng ta cần có chiến lược thông minh khi sử dụng các thiết bị điện tử này. Theo BS Nhung khuyến cáo, người sử dụng màn hình điện tử tuân theo nguyên tắc 20-20-20. Nghĩa là sau 20 phút àm việc sẽ cho mắt nghỉ 20 giây và nhìn vật cách xa ít nhất 20 bàn chân (khoảng 6m). Việc làm này sẽ giúp cải thiện cũng như bảo vệ mắt khỏi các triệu chứng như đau nhức mắt, mỏi mắt, mờ mắt do tác hại của ánh sáng xanh nguy hiểm từ các thiết bị điện tử.

Theo Kim Dung (Ngaynay.vn)