Ba tuổi, con trai của chị M.T.A. (ngụ TP.HCM) được phát hiện bị bệnh tan máu bẩm sinh (Thalassemia). Bé được điều trị liên tục, truyền máu định kỳ tại bệnh viện. Bác sĩ đã tư vấn hướng ghép tế bào gốc tạo máu để điều trị cho bé. Tuy nhiên, ba mẹ và những người thân trong gia đình đều không phù hợp để cho tủy ghép cho bé. Vợ chồng chị đã quyết định sinh thêm con, với hi vọng tế bào gốc máu cuống rốn của em bé sau có thể phù hợp, được dùng để ghép cho anh trai.
Khi sinh, chị A. đã được lấy, lưu trữ máu cuống rốn của em bé. Đây là nguồn tế bào gốc được ghép để điều trị cho bé đầu lòng.
 |
| Lấy và lưu trữ máu cuống rốn của em bé khi sinh có thể giúp điều trị nhiều bệnh sau này. |
Khi sinh, chị A. đã được lấy, lưu trữ máu cuống rốn của em bé. Đây là nguồn tế bào gốc được ghép để điều trị cho bé đầu lòng.
Trong khi đó, gia đình từng có người mắc bệnh về máu bẩm sinh. Vì thế, khi có thai, vợ chồng chị Đ.T.H. (ngụ Đồng Nai) đã tìm hiểu và quyết định lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn của con.
Mặc dù gia đình không có ai từng mắc các bệnh về máu nhưng từ khi có thai, chị Đ.M.H. cũng quyết định lấy và gửi lưu trữ máu cuống rốn cho con khi sinh như hình thức “mua bảo hiểm” sinh học cho con lỡ khi có bệnh sau này.
Hiện nay, việc quyết định “mua bảo hiểm” sinh học này cho con đã được không ít cặp vợ chồng thực hiện.
“Bảo hiểm sinh học”
Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Phù Chí Dũng, Giám đốc Bệnh viện Truyền máu Huyết học (TP.HCM): Máu cuống rốn hay còn gọi là máu dây rốn hay máu bánh nhau chảy trong tuần hoàn thai nhi và cung cấp chất bổ cho bào thai đang phát triển trong tử cung người mẹ. Đây là phần còn lại trong dây rốn và bánh nhau khi sản phụ sinh em bé.
Máu cuống rốn của trẻ sơ sinh chứa nguồn dồi dào tế bào gốc tạo máu, có thể thay thế cho tế bào gốc tủy xương, tế bào gốc máu ngoại vi. Vì vậy, máu cuống rốn đã được ứng dụng trong ghép tế bào gốc tạo máu.
Hiện nay, tế bào gốc máu cuống rốn được ứng dụng điều trị cho các bệnh lý về máu ác tính (như ung thư máu) hay di truyền (như thiếu máu, tan máu bẩm sinh); hoặc các bệnh lý tự miễn (như tiểu đường).
Những nghiên cứu gần đây cũng đã cho biết tế bào gốc máu cuống rốn có thể biệt hóa thành những tế bào của những mô khác như: cơ (cơ vân, cơ tim), tế bào não, tế bào gan, tế bào da, tế bào phổi, tế bào thận, tế bào ruột và tế bào tuyến tụy… Vì thế, từ nguồn tế bào gốc máu cuống rốn có thể điều trị được nhiều bệnh lý khác ngoài huyết học. Trong đó, có bốn bệnh lý vừa được nghiên cứu ứng dụng điều trị là: tổn thương não, tim mạch và tổn thương tủy sống.
Bác sĩ Dũng cho biết, máu cuống rốn được lấy ngay khi sản phụ vừa sinh, được xử lý, đông lạnh và lưu trữ được hơn 20 năm.
 Xử lý lưu trữ máu cuống rốn - Ảnh: Dương Ngọc |
“Với việc lưu trữ máu cuống rốn, trong trường hợp bản thân đứa trẻ mắc bệnh thì có thể lấy nguồn tế bào gốc này ghép, điều trị cho chính bé. Hoặc nguồn tế bào gốc này có thể điều trị cho ba mẹ hay anh chị em trong gia đình. Hoặc hiến tặng cho cộng đồng”, bác sĩ Dũng nói.
Một lợi thế là Tế bào gốc máu cuống rốn có tính sinh miễn dịch thấp nên dễ được cơ thể khác gien chấp nhận khi ghép khác gien.
“Thường anh chị em ruột trong gia đình thì tỉ lệ tương đồng khoảng 25%. Vì vậy, tối ưu vẫn là lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn cho từng người”, bác sĩ Dũng nhận định.
Tại Bệnh viện Truyền máu Huyết học (TP.HCM), bác sĩ Dũng, cho biết đã có hơn 10 trường hợp được điều trị thành công các bệnh về nhờ ghép tế bào gốc từ nguồn lưu trữ máu cuống rốn được gửi vào ngân hàng tế bào gốc của bệnh viện.
| Từ 20 triệu đồng trở lên Hiện tại, tại Việt Nam có các đơn vị có ngân hàng lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn là: Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM, Bệnh viện Nhi Trung ương, Viện Huyết học truyền máu trung ương, Ngân hàng Tế bào gốc MekoStem và Bệnh viện Vinmec Hà Nội. Tại Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP.HCM, bác sĩ Dũng tư vấn: Nếu có ý muốn lưu trữ máu cuống rốn, thai phụ nên đến bệnh viện để được tư vấn, đăng ký và làm các xét nghiệm (tốt nhất là hai tháng trước khi sinh). Khi sinh, ê-kíp bác sĩ của Bệnh viện Truyền máu Huyết học sẽ đến bệnh viện phụ sản để lấy và xử lý máu cuống rốn của em bé. Chi phí thu thập, xử lý máu cuống rốn và lưu trữ năm đầu khoảng hơn 20 triệu đồng. Sau đó, phí lưu trữ khoảng hơn 2 triệu đồng/năm. Có một số trường hợp thai phụ không thể lưu trữ tế bào máu cuống rốn nếu mắc các bệnh truyền nhiễm (như viêm gan siêu vi,…); bị bất kỳ bệnh ung thư nào, hoặc các bệnh về máu như suy tủy,...; bị bất kỳ biến chứng hay bị mắc bệnh trong thời gian mang thai cũng như sinh nở; có thai ở độ tuổi dưới 18. |
Theo Viên An (Thanh Niên Online)
