Tìm hiểu về các phần mềm độc hại: Virus máy tính và đồng bọn

Virus

Virus là một đoạn mã thực thi nằm trong một file nào đó. Khi bạn chạy file đó thì cũng đồng nghĩa với việc cho phép virus hoạt động luôn. Chúng cũng có khả năng tự sao chép và lây lan sang các file khác và vươn ra ngoài theo con đường Internet để lây lan cho các máy tính khác. Khả năng của chúng bao gồm đánh cắp thông tin, gây hại cho máy tính và mạng máy chủ, tạo botnet, trộm tiền,.. và hàng tram trò khó chịu khác.

Tuy nhiên thì hầu hết các phần mềm độc hại mà bạn dính phải lại không phải là virus, trên thực tế thì chúng chỉ chiếm đâu đó tầm dưới 15% trên “tổng số ca” máy tính nhiễm mã độc mà thôi.

Worm

Worm còn được gọi với một cái tên thuần Việt khác là “sâu máy tính”. Không như virus cần sự thao tác của con người để hoạt động thì worm có thể tự thực thi và tự sao chép để lây lan một cách hoàn toàn độc lập. Chúng thường lây lan theo các lỗ hổng của hệ điều hành và qua email dưới dạng tệp đính kèm.

Worm ra đời trước cả Virus máy tính và nó hoạt động cũng hiệu quả hơn. Đây cũng là loại phần mềm độc hại thuộc hàng phổ biến nhất. Về tác hại thì cũng giống như Virus.

Adware

Dám cá là nhiều bạn còn ghét cái này còn hơn 2 loại bên trên. Như tên gọi của mình, adware là một dạng phần mềm với mục đích chủ yếu là chạy quảng cáo. Ví dụ phổ biến là các cửa sổ quảng cáo được bật lên trên các trang web.

Hầu hết chúng được tạo ra hoặc dược tài trợ bởi các nhà quảng cáo và hoạt động để mang lại tiền quảng cáo cho họ. Thỉnh thoảng có vài trường hợp phần mềm quảng cáo đi chung với các loại mã độc hại và phần mềm gián điệp để theo dõi và đánh cắp thông tin người dùng.

Bot

Bot là một dạng chương trình được tạo ra để thực hiện các hành động cụ thể. Trong khi một số con bot được tạo ra cho các mục đích tương đối vô hại như tự động chơi game, quét nội dung, đấu giá trên internet, cày view… thì một số con lại bị được sử dụng cho các mục đích phi pháp.

Chúng có thể spam quảng cáo, tấn công DDoS (khiến người dùng không dùng được máy tính), tấn công máy chủ, tự động vượt link kiếm tiền (cái này bây giờ gần như vô dụng rồi)… Hiện nay các web thường dung mã CAPTCHA để kiểm đối tượng truy cập có phải là bot hay không.

Ransomware

Ransomware là một dạng phần mềm độc hại được tạo ra với mục đích hạn chế quyền truy cập của người dùng bằng cách mã hóa các file trên ổ cứng hoặc khóa cả hệ thống luôn, sau đó hiển thị thông báo bắt người dùng phải trả tiền cho kẻ xấu.

Về cơ bản thì Ransomware có cách thức lây lan như cách mà worm làm.

Rootkit

Rootkit là một dạng phần mềm độc hại được thiết kế để giúp kẻ xấu truy cập máy tính của người khác trái phép từ xa mà không bị người dùng hay chương trình bảo mật phát hiện.

Rootkit luôn che dấu sự tồn tại của nó nên nó rất khó bị phát hiện và loại bỏ bởi các phần mềm bảo mật thông thường. Để phát hiện chúng thường cần đến những biện pháp thủ công như theo dõi hành vi máy tính, thường xuyên cập nhật các bản vá lỗi của ứng dụng.

Trojan

Bạn biết con ngựa thành Troy chứ? Trojan là cái thứ giống như vậy đấy. Trojan là một loại phần mềm độc được nguy trang thành một tệp hoặc chương trình bình thường để lừa người dùng tải nó xuống và cài đặt nó.

Khi kẻ tấn công có quyền truy cập vào máy tính bị nhiễm, chúng có thể làm đủ thứ trò với máy tính của bạn

Spyware

Spyware – “phần mềm gián điệp” hình thức hoạt động chủ yếu là theo dõi người dùng. Chúng lây lan chủ yếu qua lỗ hổng hệ điều hành, được ẩn trong các phần mềm hợp pháp hoặc trong Trojan.

Spyware sẽ theo dõi quá trình nhập liệu, đánh cắp thông tin quan trọng, dữ liệu tài chính… với mục đích trục lợi cho kẻ xấu.

Duy Anh (Nguoiduatin.vn)